Ustawa o cudzoziemcach reguluje zasady legalnego pobytu, pracy i edukacji cudzoziemców na terytorium Polski. W ostatnich latach nowelizowano ustawę, aby dostosować ją do wyzwań współczesnej migracji. Jakie są zasady przebywania cudzoziemców na terytorium Polski?
Polityka państwa dotycząca cudzoziemców pełni istotną funkcję w utrzymaniu stabilności wewnętrznej oraz realizacji międzynarodowych zobowiązań. Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, zobowiązana jest do wprowadzania wielu unijnych dyrektyw, co wpływa na kształt prawa migracyjnego. Ustawa o cudzoziemcach stanowi najważniejszy akt prawny regulujący zasady wjazdu, pobytu oraz wydalenia cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to dokument, który reguluje również kwestie związane z ich zatrudnieniem oraz dostępem do edukacji.
Co reguluje ustawa o cudzoziemcach?
Ustawa o cudzoziemcach jest podstawowym dokumentem prawnym, który określa zasady i warunki dotyczące legalizacji pobytu cudzoziemców w Polsce. Przepisy tej ustawy obejmują zarówno wjazd, jak i warunki opuszczenia kraju przez cudzoziemców, a także procedury dotyczące udzielania cudzoziemcom ochrony międzynarodowej. Ustawa obejmuje zasady przyznawania różnorodnych form zezwoleń na pobyt, m.in.:
- Udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy – jest ono udzielane na podstawie różnych okoliczności, takich jak praca, nauka, czy łączenie rodzin.
- Udzielenie zezwolenia na pobyt stały – mogą je uzyskać cudzoziemcy spełniający określone warunki, np. pozostający w związku małżeńskim z obywatelem Polski.
- Udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE – uprawnia do stałego pobytu w Polsce. Można się o nie starać po 5 latach nieprzerwanego pobytu w Polsce.
Ustawa reguluje też kwestie związane z wydaleniem cudzoziemców z Polski w przypadku nielegalnego pobytu lub innych naruszeń prawa. Ważnym aspektem jest też integracja polskiego prawa z unijnymi regulacjami, w tym wykorzystanie Systemu Informacyjnego Schengen (SIS), który pomaga w monitorowaniu osób przekraczających granice strefy Schengen. Istotna jest też Ustawa o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Polski oraz Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Więcej na temat nowej ustawy o cudzoziemcach można przeczytać na stronie: https://karta-pobytu.pl/baza-wiedzy/nowa-ustawa-o-cudzoziemcach/.
Jakie są zasady zatrudniania cudzoziemców?
Cudzoziemiec, który przyjeżdża do Polski w celu wykonywania pracy, musi spełnić określone warunki udzielenia zezwolenia. Zwykle jest to:
- Zezwolenie na pracę, które wydaje wojewoda na wniosek pracodawcy. Jest to podstawowy dokument uprawniający cudzoziemca do wykonywania pracy w Polsce, chociaż niektórzy cudzoziemcy, tacy jak obywatele UE, nie muszą go uzyskiwać.
- Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, które łączy oba elementy, co upraszcza procedury dla cudzoziemców, którzy planują dłuższy pobyt.
Możliwe jest jednoczesne ubieganie się o zezwolenie na pracę i pobyt. Dzięki temu cudzoziemiec, który pracuje w Polsce, może ubiegać się o oba te dokumenty w ramach jednej procedury. Pracodawcy przez cały czas mogą ubiegać się o zezwolenie na pracę dla cudzoziemców, co pozwala na wydanie cudzoziemcowi wizy, jeżeli planuje on przyjazd do Polski w celach zarobkowych. Zezwolenie to będzie przydatne w przypadkach, gdy cudzoziemiec nie przebywa jeszcze na terytorium Polski, ale chce podjąć tu pracę.
Ustawa o cudzoziemcach przewiduje też różne ułatwienia dla pracowników z niektórych krajów, takich jak Ukraina czy Białoruś, w ramach tzw. procedury uproszczonej. Obejmuje to możliwość krótkoterminowego zatrudnienia bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę, na podstawie oświadczenia pracodawcy o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca.
Również w czasie pandemii COVID-19 wprowadzono szczególne przepisy, które przedłużały ważność zezwoleń na pracę i pobyt cudzoziemców przebywających legalnie na terytorium Polski. w tej chwili jednak część z tych przepisów jest stopniowo wygaszana, co wymaga aktualizacji dokumentów przez cudzoziemców.
Czym się różni obcokrajowiec od cudzoziemca?
Choć pojęcia obcokrajowiec i cudzoziemiec często są używane zamiennie, istnieje między nimi różnica, którą definiuje prawo. Cudzoziemiec to termin prawny używany w polskich aktach normatywnych, w tym w ustawie o cudzoziemcach. Odnosi się do każdej osoby, która nie posiada obywatelstwa polskiego. Z kolei obcokrajowiec to bardziej potoczne określenie, używane zwykle w kontekście osoby pochodzącej z innego kraju, ale niekoniecznie odnoszące się do formalnych aspektów związanych z obywatelstwem. Ustawa o cudzoziemcach stosuje termin cudzoziemiec, aby precyzyjnie definiować prawa i obowiązki osób, które nie mają obywatelstwa polskiego, ale przebywają na terytorium Polski.
Ustawa o cudzoziemcach to akt prawny, który reguluje istotne kwestie związane z legalnym pobytem cudzoziemców na terenie Polski. Obejmuje ona przepisy dotyczące pracy, nauki, a także ochrony międzynarodowej. W ostatnich latach ustawa była nowelizowana, aby dostosować się do dynamicznie zmieniającej się sytuacji geopolitycznej oraz wymagań Unii Europejskiej. W związku z tym każdy cudzoziemiec, który chce pracować, studiować lub osiedlić się w Polsce, musi być świadomy aktualnych przepisów regulujących jego status prawny.
