XII Płockie Dni Żydowskie

W dniach od 3 do 5 września w Muzeum Żydów Mazowieckim odbędą się XII już Płockie Dni Żydowskie.

3 września, godz. 18
Wernisaż wystawy „Nieukończone życia” połączony z wykładem dr Karoliny Szymaniak

Wystawa Fundacji Bente Kahan prezentuje artystki i artystów z różnych krajów, więzionych i zgładzonych za swoje pochodzenie, dzielących tragiczny los europejskich Żydówek i Żydów w trakcie II wojny światowej. Wśród nich są m.in. Debora Vogel, Bruno Schulz, Alma Rosé, Leo Straus, Zuzanna Ginczanka, Miriam Ulinower i Władysław Szlengel. – W samym środku piekła starały i starali się wyrazić siebie poprzez muzykę, teatr, literaturę i sztukę. Żyły i żyli w świecie upadłych wartości. Ich twórczość to testament, który dla nas zostawiły i zostawili – zaznaczają twórcy „Nieukończonych żyć”.

Wernisaż tej wystawy w Muzeum Żydów Mazowieckich połączony będzie z wykładem o pisarkach i poetkach żydowskich, który wygłosi dr Karolina Szymaniak: literaturoznawczyni i kulturoznawczyni, tłumaczka, adiunkt w Katedrze Judaistyki im. Tadeusza Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego oraz w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie. Jest laureatką wielu nagród i stypendiów, współzałożycielką Żydowskiego Instytutu Sztuki. Autorką publikacji m.in. o pisarce Deborze Vogel tworzącej w językach jidysz i polskim. Za opracowanie pism Racheli Auerbach w getta warszawskiego otrzymała Nagrodę Historyczną „Polityki” w 2016 roku. Wykładała m.in. w Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Francji, Niemczech, Australii, Litwie i w Ukrainie.

4 września, godz. 18
„Podziemny Muranów” – spotkanie literackie z prof. Jackiem Leociakiem

Jacek Leociak jest kierownikiem Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, członkiem założycielem Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Zajmuje się różnymi formami zapisu doświadczeń granicznych, w tym doświadczenia Zagłady. Razem z prof. Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii „Zagłada” w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie.

Jest autorem m.in. książek „Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście” (wspólnie z prof. Barbarą Engelking), „Biografie ulic. O Żydowskich ulicach Warszawy” (uhonorowaną historyczną Nagrodą Klio), „Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike), „Warszawski trójkąt Zagłady” (wspólnie z Zofią Waślicką-Żmijewską i Arturem Żmijewskim; nominacja do Nagrody m.st. Warszawy), antologii „Archiwum Ringelbluma” wspólnie z Martą Janczewską). W 2019 roku otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki, przyznawaną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej.

W 2024 roku premierę miała jego najnowsza publikacja „Podziemny Muranów” z fotografiami autorstwa Artura Żmijewskiego, po lekturze której Rafał Kowalski z Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku napisał: „Profesora Jacka Leociaka wędrówka po Muranowie jest lekcją uważnego patrzenia i słuchania. Dostrzegania w miejscu-po-getcie tamtego świata niczym starego tekstu, który nie znika całkowicie, prześwituje przez nową warstwę pisma. Usłyszenia życia w wielkim milczeniu pośród gwaru współczesnego miasta… Spaceruje ze zdjęciami, rzeczami, świadectwami, często mocno zniszczonymi, cudem ocalałymi. Zatrzymuje się na dłuższą chwilę, by napisać wybitną książkę, po czym znów rusza”.

Spotkanie poprowadzi Rafał Kowalski.

5 września, godz. 18
„Nizozot” – koncert zespołu Bastarda Trio

Zespół tworzą klarnecista Paweł Szamburski, wiolonczelista Tomasz Pokrzywiński i Michał Górczyński grający na klarnecie kontrabasowym. Czerpią inspiracje ze średniowiecznej i renesansowej polifonii, poprzez dziewiętnastowieczne chasydzkie niguny (czyli mistyczne pieśni pozbawione słów, sylabizowane), po muzykę tradycyjną z różnych zakątków świata. W oparciu o to kreują również własne kompozycje i improwizacje. – W ten sposób muzyczne tradycje minionych epok płynnie przekształcają się w oryginalną, bardzo osobistą i na wskroś współczesną wypowiedź artystyczną – podkreślają członkowie Bastarda Trio.

Zespół ceniony jest w Polsce i poza jej granicami: w ramach koncertów (np. w prestiżowej Het Concertgebouw w Amsterdamie), tworzenia specjalnych programów na zaproszenie organizatorów festiwali (np. Warszawskiej Jesieni) i instytucji kultury (np. Filmoteki Narodowej-Instytutu Audiowizualnego), i za wzięcie udziału w międzynarodowym projekcie badawczym HERA „Sound Memories: The Musical Past in Late-Medieval and Early-Modern Europe”, realizowanego przez wiodące uniwersytety europejskie.

W 2023 roku swoją premierę miał album tego tria zatytułowany „Nizozot”, inspirowany spuścizną trzech dynastii chasydzkich: Modrzyc, Szapiro i Koźnic. Muzycy starają się na nim odkryć uniwersalne piękno żydowskich melodii i jednocześnie opowiedzieć własną historię.

Źródło i zdjęcia: Muzeum Mazowieckie w Płocku