Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej od lat gromadzi w jednym miejscu badaczy, ekspertów oraz miłośników regionu, aby wspólnie omawiać istotne kwestie związane z dziedzictwem, przyszłością i wielokulturowością Śląska. W dniach 28-30 października w Kamieniu Śląskim oraz w Opolu odbędzie się XXIX Seminarium Śląskie, jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalno-naukowych poświęconych historii, kulturze i współczesnym wyzwaniom Śląska.
– Tegoroczne seminarium odbędzie się pod hasłem: „Śląska mozaika Rola wielokulturowości w kształtowaniu regionu” i zgromadzi wybitnych prelegentów z kraju i zagranicy. W programie znajdą się panele dyskusyjne, wykłady oraz warsztaty, które poruszą takie tematy jak: „Wielokulturowość na Śląsku”, „Śląski Tygiel” oraz „Europejskie doświadczenia migracji” – zaprasza Lucjan Dzumla, dyrektor generalny DWPN
Wielokulturowość Śląska to jeden z najważniejszych elementów, który przez wieki kształtował tożsamość i niecodzienny charakter naszego regionu. Jest miejscem styku kultur, języków i tradycji. Jest doskonałym przykładem obszaru, w którym wielokulturowość stanowiła siłę napędową rozwoju. Seminarium to ma na celu podkreślenie znaczenia tej różnorodności dla kształtowania historycznej jak i współczesnej tożsamości Śląska.
W pierwszym dniu (poniedziałek) wykład „Wielokulturowość Górnego Śląska jako rezultat procesów migracyjnych” wygłosi prof. dr hab. Cezary Trosiak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
„Rozmowy o Europie: Europejskie doświadczenia migracji”. Debatę organizowaną wspólnie z Fundacją Konrada Adenauera w Polsce otworzy Lucjan Dzumla, dyrektor generalny DWPN, a moderatorką będzie dr Katarzyna Kownacka z UO.
Uczestnikami dyskusji będą: dr Jens Baumann, przedstawiciel ds. przesiedleńców i późnych repatriantów Saksońskiego MSW, prof. dr hab. Michał Nowosielski, socjolog, członek Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz dr Ondrej Filipec, adiunkt w Katedrze Nauk Politycznych i Nauk Społecznych na Wydziale Prawa Uniwersytetu Palackiego.
– Seminarium będzie sie odbywać także w w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu – informuje Irena Machura, wicedyrektor DWPN. – O 17.00 wykład „Jaka była, jest i będzie tożsamość Opola” wygłosi dr Joanna Filipczyk. Będzie też okazja do zwiedzenia wystawy DWPN „Jezderkusie, czyli niełatwa historia Górnego Śląska”.
Następnego dnia, we wtorek w Centrum Nauka i Biznes przy ul. Waryńskiego 4 w Opolu pierwszy panel: „Wielokulturowość na Śląsku” jego moderatorem będzie Lucjan Dzumla. W programie znajdą się następujące referaty: „Tożsamość narodowa i etniczna tzw. późnych przesiedleńców z Górnego Śląska 1950 – 1989 (prof. Ryszard Kaczmarek, UŚ Katowice); „Edukacja regionalna w polskiej szkole” (dr Alina Szwarc, Uniwersytet w Białymstoku); „Wielokulturowość Śląska – perspektywa historyczna i politologiczna” (dr Marek Mazurkiewicz, UO).
– Powiedzieć, iż Górny Śląsk jest różnorodny kulturowo, narodowo, etnicznie to nic nie powiedzieć. Bo co to znaczy tak naprawdę? Kim są, kim czują się Ślązacy i Ślązaczki? Jakimi językami mówią? Jakie tradycje pielęgnują? – zachęca do udziału Lucjan Dzumla. – Pierwszy panel XXIX Seminarium Śląskiego rozjaśnia nieco kwestię, co rozumiemy pod hasłem „Wielokulturowy Śląsk”. Jak owa wielokulturowość kształtowała się na przestrzeni czasu i jak wygląda obecnie. Panel przybliży słuchaczom i słuchaczkom również kwestie skomplikowanych tożsamości narodowych i etnicznych mieszkańców Górnego Śląska. Jeden z referatów poświęcony zostanie edukacji regionalnej w szkole – jak państwowy system edukacji wspiera zachowanie różnorodności kulturowej regionów w Polsce. Co ciekawe, z perspektywy innego wielokulturowego regionu – Podlasia.
II panel „Śląski tygiel”. Moderować będzie Irena Machura, wicedyrektor DWPN. W programie znalazły się cztery referaty: „Dynamika tożsamości mieszkańców Śląska” (prof. Maria Szmeja, AGH Kraków), „Mniejszość śląska a mniejszość niemiecka” (prof. Joanna Rostropowicz); „Autonomia Górnego Śląska, autonomia Górnoślązaków – plany i iluzje” (dr hab. Jerzy Gorzelik UŚ Katowice); „Po co Ślązakom język” (Grzegorz Kulik, Korpus Ślónskigo Jynzyka).
– Na Górnym Śląsku, niejako równolegle i niezależnie od aktualniej przynależności państwowej regionu wykształciła się własna kultura, 1 język i tożsamość – mówi Irena Machura. – W drugim panelu XXIX Seminarium Śląskiego mowa będzie o tym, czy Ślązacy mają prawo czuć się odrębnym narodem? Po co Ślązakom własny język? Co oznacza „autonomia” Śląska, do której dążyły i dążą określone środowiska w regionie? Poruszona zostanie również kwestia (nieuznawanej formalnie przez Państwo) mniejszości śląskiej i mniejszości niemieckiej – co te dwie grupy mają z sobą wspólnego, czym się różnią i jak funkcjonują razem w regionie.
Wydarzenia towarzyszące: 10.00 Spacer „Śladami opolskich Żydów” poprowadzi dr Maciej Borkowski (zbiórka przy obelisku upamiętniającym wydarzenia Nocy Kryształowej); 19.00 w Teatrze Ekostudio monodram „Godajom mi Helmut” (Sławek Rosowski wg scenariusza Alojzego Lyski).
30.10.2024 (środa) trzeci panel „Wielokulturowość regionu jako szansa i wyzwanie” poprowadzi Lucjan Dzumla. – Wielokulturowość regionu jest naszym zdaniem powodem do dumy i dobrem, które bezdyskusyjnie należy pielęgnować i chronić. Jest ona wartością samą w sobie, ale może również nieść dla regionu wymierne korzyści – informuje moderator. – W trzecim panelu XXIX Seminarium Śląskiego mowa będzie o korzyściach gospodarczych, jakie może nieść za sobą wielokulturowość regionu. Mowa będzie również o wyzwaniach związanych z migracjami zagranicznymi i demografią będącą skutkiem zamieszkania w regionie mniejszości niemieckiej. Interesującym będzie również pokazanie jak szanse związane z wielokulturowością wykorzystuje i jak radzi sobie z wyzwaniami z tym związanymi Tyrol Południowy we Włoszech.
„Polsko-niemiecka kooperacja na Górnym Śląsku” (dr Marcin Tyslik, konsul honorowy RFN w Gliwicach); „Migracje zagraniczne i inne wyzwania regionów wielokulturowych” (prof. Romuald Jończy, UO); „Wielokulturowość Tyrolu Południowego – szanse i wyzwania” (Daniela Zambaldi, Bolzano).
O 17.00 spotkanie dyskusyjne: „Czy Polska ma własną politykę migracyjną? „Czy Polsce jest potrzebna polityka migracyjna?”. Moderować będzie Beata Dżon-Ozimek, publicystka i dziennikarka. Uczestnicy debaty to: dr Olena Babakowa, historyczka i dziennikarka, badaczka migracji w Europie Środkowo-Wschodniej oraz profesorowie Paweł Kaczmarczyk (UW) i Romuald Jończy (UO).
W ramach programu kulturalnego o 14.00 warsztaty dla młodzieży „Stereotypy, uprzedzenia, dyskryminacja – reaguj!” w Centrum Młodzieży Mniejszości Niemieckiej (ul. Krupnicza 15 Opole); o 19.30 spotkanie z wydawcą Pejtrem Długoszem „Język śląski w literaturze XXI wieku – między standaryzacją a bogactwem dialektów” (Galeria Sztuki Współczesnej, Plac Teatralny 12, Opole).
Fot. melonik
