Za naprawianie świata

Do tegorocznej edycji Nagrody im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata” nominowano 12 osób z całej Polski. W tym gronie znalazła się Katarzyna Mądrachowska, nauczycielka języka polskiego i etyki w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Świdniku. To wyjątkowe wyróżnienie ma dla niej znaczenie szczególne – do nagrody można zgłosić się samemu, ale w tym przypadku rekomendacje zostały wysłane przez uczniów i ich rodziców, absolwentów placówki, Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem”oraz Ośrodek „Brama Grodzka. Teatr NN”.

Centrum Edukacji Obywatelskiej, organizator konkursu, chce wspierać i honorować pedagogów za pracę wychowawczą w duchu otwartości, szacunku dla innych i sprawczości młodych ludzi. Empatia, dobro i chęć czynienia świata lepszym – to wartości, które pani Katarzyna od lat przekazuje swoim uczniom. Podkreśla, iż praca wychowawcza jest równie ważna, jak dzielenie się wiedzą. W podejmowanych działaniach i projektach skupia się na edukacji antydyskryminacyjnej, włączającej, teatralnej, związanej z promowaniem wielokulturowości i polsko-żydowskiego dziedzictwa.

– Zagłada Żydów w czasie II wojny światowej poprzedzona była mową nienawiści, propagandą i wykluczeniem. W świecie medialnym, w którym teraz funkcjonuje młodzież, hejt jest na porządku dziennym, a uświadomienie uczniom, jak to jest niebezpieczne i niszczące, daje szansę na przeciwdziałanie takim zachowaniom. Często osoba, która hejtuje, nie ma świadomości, jaką krzywdę wyrządza innym, jak tragiczne mogą być skutki z pozoru niewinnych dowcipów. Poznanie mechanizmów funkcjonowania systemów przemocowych, np. Piramida Alporta, to szansa na skłonienie młodego człowieka do refleksji i rozwoju samoświadomości. Trzeba więc uczyć, również na poziomie językowym, grzeczności i kultury. To jest ten pierwszy krok w naprawianiu świata. Kolejna ważna kwestia to praca z emocjami, uświadamianie, co stanowi przyczynę, iż czujemy się tak a nie inaczej. Bo jak odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w tak wyedukowanym, wysoko zorganizowanym społeczeństwie niemieckim raptem doszło do syndromu eksterminacji? Należy uwrażliwiać młodego człowieka, wskazywać, co jest ważne, a uświadomienie sobie jaką rolę pełni w życiu edukacja, już jest krokiem ku lepszemu światu. Porozumienie bez Przemocy, metoda komunikacji opracowana przez psychologa Marshalla Rosenberga, skupia się na empatycznym wyrażaniu uczuć, bez oceniania i krytyki. Młodzież należy uczyć pracy nad emocjami, które w okresie dojrzewania są szczególnie silne. jeżeli uświadomi sobie, co je wywołuje, jaka jest ich przyczyna, będzie mogła racjonalnie reagować na rzeczywistość. Bardzo ważne jest również przeciwdziałanie relatywizmowi, szukanie autorytetów, bo przecież, „ nie żyje się po to, żeby żyć, trzeba dać świadectwo” – konstatuje Katarzyna Mądrachowska.

Dla świdniczanki, chociaż w swoim zawodowym życiu otrzymała już wiele nagród i wyróżnień, sama nominacja do konkursu, stanowi ogromny zaszczyt: – Najpełniej odzwierciedla rolę nauczyciela, którą może on odegrać w społeczeństwie. Do szkoły przychodzą różni młodzi ludzie, czasem nieśmiali, czasem otwarci, z różnymi wzorcami wyniesionymi z domów, poszukujący idealiści i można im podpowiedzieć kierunek, w którym mogą podążać. W świecie bez autorytetów jest to bardzo ważne. Wzruszam się, kiedy dziecko dziękuje mi, iż pokazałam mu, iż może być inaczej, iż może żyć mądrzej i szlachetniej. Taką rolę, narażając własne życie, spełniała Irena Sendlerowa. Absolutnie nie uzurpuję sobie prawa do porównywania się z nią, ale ważne jest to, żeby świat był lepszy – wyjaśnia K. Mądrachowska. Dodaje: – Do konkursu zgłosili mnie uczniowie, ich rodzice, absolwenci naszej szkoły, Muzeum Martyrologii „ Pod Zegarem” oraz Ośrodek „ Brama Grodzka. Teatr NN”. Serdecznie dziękuję wszystkim, z którymi miałam szansę się zetknąć i podjąć tyle pięknych działań. Nie sposób wymienić każdego, bo przecież pracuję już 30 lat. Dziękuję Muzeum Polin i Centrum Edukacji Obywatelskiej za profesjonalną edukację, moim wszystkim uczniom, szczególnie Mateuszowi Fałdydze, Ani Kwiatek, Alicji Wronie, Wiktorii Pomorskiej, Julii Musiejuk, Michasiowi Świtkowskiemu, który przełamał konwenanse, i pomimo iż był w klasie o profilu matematycznym, został finalistą Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, mojej „Boskiej Klasie”, gdzie w tej chwili jestem wychowawczynią. Wspólnie zrealizowaliśmy wiele międzynarodowych projektów dotyczących walki z antysemityzmem i ksenofobią. Byliśmy na wyspie Utoya, gdzie rozegrała się wielka tragedia i w Budapeszcie, gdzie odebraliśmy dyplom za udział w konkursie „HerStories- żydowskie kobiece historie. Wspólnie zwiedzamy świat, jeździmy do muzeów i teatrów, by być bliżej sztuki. Istotne jest, aby poznawać historię, wyciągać wnioski, logicznie myśleć, rozwijać się nieustannie i podążając ku duchowości, po prostu być dobrym człowiekiem.

Uroczyste ogłoszenie laureata lub laureatki nagrody odbędzie się 22 listopada, podczas gali w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie.

aw, fot. arch. K. Mądrachowskiej