Aktywność i samosterowność
Młodzi ludzie potrzebują czuć, iż mają wpływ na swoją sytuację. W takich okolicznościach chętniej podejmują współpracę z realizatorem zajęć profilaktycznych. W miarę możliwości warto więc tworzyć okazje uruchamiające samodzielną aktywność uczniów, np. poprzez oferowanie ograniczonego wyboru pomiędzy możliwościami wykonania danego zadania, ustalania między zespołami kolejności prezentowania wykonanej pracy itd.
Realizując ćwiczenie profilaktyczne warto:
- ograniczyć się do przekazywania i wyjaśniania instrukcji,
- sprawdzać, na jakim etapie wykonywane jest zadanie i czy uczestnikom jest potrzebna pomoc,
- pomagając nie narzucać rozwiązań, ale nie narzucaj sposobu wykonania instrukcji,
- być obecny i pomocny, ale nie dyrektywny.
Omawiając ćwiczenie warto pytać:
- o to, co się wydarzyło,
- jakie odczucia i myśli pojawiały się w trakcie realizacji,
- jakie skutki przyniosły podjęte działania oraz jak miały się do oczekiwań,
- jakich istotnych informacji dostarczyło ćwiczenie,
- na ile podobne/różne było ono od codziennych doświadczeń,
- co pomagało/przeszkadzało w realizacji,
- o czym to, co zauważyli uczestnicy, może świadczyć,
- jakie dostrzegają zasady i reguły, które można wykorzystać w podobnych sytuacjach,
- jak można to wykorzystać w codziennym życiu,
- jakie korzyści płyną z posiadania danych kompetencji.
Stosowanie zasady „tu i teraz”
Codzienne interakcje zachodzące pomiędzy uczestnikami oraz realizatorem zajęć profilaktycznych niosą za sobą bogactwo doświadczeń emocjonalnych. To właśnie silny ładunek emocjonalny sprawia, iż prowadzone zajęcia i interwencje stają się źródłem rozwijania takich kompetencji, jak: aktywne słuchanie, radzenie sobie z emocjami, komunikowanie swoich potrzeb i uwzględnianie potrzeb innych, rozwiązywanie sytuacji trudnych i konfliktowych. Otwarte rozmawianie o sytuacjach „tu i teraz” może niewątpliwie wzbogacać profilaktyczny przekaz zajęć i przyczyniać się do wzmocnienia zaangażowania uczestników.
Jak stosować zasadę „tu i teraz”?
- odnosząc się do własnych przeżyć – np. Złości mnie to, iż przeszkadzasz koledze, mimo iż kilka razy wcześniej prosiłem cię, żebyś usiadł w ławce i poczekał na swoją kolej,
- opisuj odzwierciedlając emocje dominujące w danym momencie w grupie – np. Wydaje mi się, iż jesteście zaniepokojeni tym, co przydarzyło się waszej koleżance ze szkoły,
- odwołując się do aktualnych wydarzeń – np. Wydaje mi się, iż od kilku dni nie rozmawiacie ze sobą i unikacie wspólnej pracy. Zastanawiam się, co się stało…
Młodzi ludzie uczą się przez modelowanie, naśladując dorosłych i siebie nawzajem. Dlatego tak ważne jest, aby postawa i zachowanie osoby dorosłej prowadzącej zajęcia były spójne z tym, czego uczy w trakcie zajęć, zwłaszcza w sytuacjach, gdy w grę wchodzą wydarzenia generujące silne emocje zarówno po stronie młodych ludzi, jak i osób z nimi pracujących.
