„Należy pielęgnować i podtrzymywać ponad tysiącletnią współpracę Polski i Węgier” – mówi poseł Tomasz Zieliński, wiceprzewodniczący Polsko-Węgierskiej Grupy Parlamentarnej, pomysłodawca konkursu historycznego „Polska Węgry. Historia przyjaźni”.
Podczas obchodów Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej w Kaposvarze, jednym z wydarzeń było wręczenie przez Prezydenta Andrzeja Dudę i Prezydenta Tamása Sulyoka certyfikatów laureatom węgierskiej edycji konkursu. Skąd pomysł na jego organizację?
Jako historyka i nauczyciela z wykształcenia zawsze fascynowały mnie wyjątkowe relacje pomiędzy naszymi krajami. Można przytoczyć wiele przykładów współpracy, ale należy podkreślić te najbardziej dramatyczne w dziejach obu państw, gdzie zawsze mogliśmy liczyć na wzajemną pomoc, rzadko spotykaną w relacjach dwu odrębnych narodów. Dlatego należy pielęgnować i podtrzymywać ponad tysiącletnią współpracę Polski i Węgier. Doszedłem do wniosku, iż zaangażowanie młodych ludzi aby poznawali historię Polski i Węgier wpłynie na rozwijanie i pielęgnowanie wspólnego dziedzictwa. Dlatego na posiedzeniu naszej grupy parlamentarnej zaproponowałem w 2021 roku organizację konkursu skierowanego dla uczniów szkół ponadpodstawowych.
Kto podjął się tego zadania i jaki był oddźwięk konkursu w szkołach?
Naturalnym organizatorem został Instytut Współpracy Polsko Węgierskiej im. Wacława Felczaka, kierowany wówczas przez prof. Macieja Szymanowskiego, zaś patronat nad konkursem objęli Minister Edukacji i Nauki oraz ambasador Węgier w Polsce. Konkurs okazał się wielkim sukcesem. Do pierwszego etapu w roku szkolnym 2021/2022 przystąpiło 2233 uczniów z 376 szkół, co ważne uczniowie zgłosili się w każdym województwie. W sumie w Polsce odbyły się już IV edycje konkursu, do których łącznie przystąpiło prawie 7 tysięcy uczniów szkół ponadpodstawowych. Z doświadczenia mogę powiedzieć, iż w skali ogólnopolskiej jest to jeden z najbardziej popularnych konkursów historycznych wśród uczniów szkół średnich.
Czy cele konkursu miały wpływ na jego tematykę i dobór zagadnień?
Oczywiście ponieważ w szczególności zależało mi na podkreśleniu i uhonorowaniu przyjaźni pomiędzy Polską a Węgrami. Zbiegało się to z oczekiwaniami Panów Prezydentów, które zostały wyrażone w tegorocznych przemówieniach. Zarówno Andrzej Duda jak i Tamás Sulyok zachęcali do poznawania historii stosunków polsko-węgierskich oraz uczczenia pamięci o osobach wybitnych i zasłużonych dla obu krajów. Dotychczasowa tematyka konkursu była różnorodna, ale pozwalała zrealizować jego cele. Dla przykładu 1 rok to relacje polsko-węgierskie od 1320 do 1444 roku. W następnym roku uczniowie poznawali sylwetki wybitnych postaci św. Kingi, Stefana Batorego i Józefa Bema. Trzeci rok to nauka o ważnych relacjach polsko-węgierskich w XX wieku – wojna polsko-bolszewicka; 1939 rok i powstanie węgierskie 1956 roku.
A jak doszło do tego, iż Węgrzy zorganizowali taki sam konkurs w swoim kraju?
Od 2023 roku rozpoczęliśmy rozmowy ze stroną węgierską o zorganizowanie konkursu także dla uczniów szkół węgierskich. I stało się. Obecny rok szkolny jest przełomowy, ponieważ po raz pierwszy konkurs odbywa się w Polsce i na Węgrzech; z taką samą tematyką – „Początki państwa polskiego i węgierskiego do 1038 roku” i bezpośrednio nawiązuje do wielkich wydarzeń w historii obu narodów, w tym do 1000. rocznicy koronacji Bolesława Chrobrego i Mieszka II.
Dodam, iż przez te wszystkie lata w konkurs zaangażowanych było wiele osób. Bardzo dziękuję prof. Maciejowi Szymanowskiemu i Anecie Kalamarskiej z Instytutu Felczaka, ambasadorom Orsolyi Kovács i Sebastianowi Kęciekowi. Osobne podziękowania należą się Panu Zoltánowi Maruzsie ministrowi odpowiedzialnemu za węgierską oświatę, za pomocą którego konkurs odbywa się na Węgrzech. Zoltán Maruzsa podjął decyzję i obiecał sfinansować przyjazd laureatów z Polski na Węgry, zaś laureaci z Węgier odwiedzą Polskę. Mam nadzieję, iż dojdzie do spotkania obu grup, ponieważ tym samym zostanie zrealizowany jeszcze jeden, może niekoniecznie zapisany w regulaminie, cel konkursu czyli wzajemne poznanie się młodzieży. Niech zawiązują się znajomości, niech nawiązują się przyjaźnie ponieważ to właśnie młodzi ludzie w kolejnych latach będą podtrzymywać i kształtować relacje polsko-węgierskie, tak wyjątkowe w historii obu krajów.
