Wydawałoby się, iż zasady pisowni są czymś niezmiennym i zawsze są takie same, niezależnie od upływu czasu. Jednak język to żywa struktura i również się zmienia. Stąd Rada Języka Polskiego (RJP) zdecydowała, iż od 1 stycznia 2026 roku będą obowiązywały nowe zasady pisowni pewnych wyrazów i ich połączeń. A co konkretnie się zmieni? Wyjaśniamy zawiłości językowe.
REKLAMA
Zobacz wideo Marcin Józefaciuk o braku prac domowych: Nie zgadzam się. Poseł ma jedno "ale"
RJP wprowadza zmiany w ortografii. Będą dotyczyły konwencjonalnych zasad pisowni
Jak podaje serwis Głos Nauczycielski.pl, nadchodzące zmiany w polskiej ortografii będą dotyczyły tzw. konwencjonalnych zasad pisowni, czyli umownych - pisowni wielką i małą literą, zapisu skrótów, pisowni łącznej i rozdzielnej oraz przenoszenia wyrazów. Jak tłumaczy RJP, celem tych zmian jest "uproszczenie i ujednolicenie zapisu poszczególnych grup wyrazów i połączeń, eliminacji wyjątków, a także likwidacji przepisów, których zastosowanie jest z różnych powodów problematyczne, np. wymaga od piszącego zbyt drobiazgowej analizy znaczeniowej tekstu". Rada Języka Polskiego ma nadzieję, iż takie modyfikacje sprawią, iż ludzie będą popełniać mniej błędów, a także zyskają czas i przestrzeń na to, aby skupić się na innych aspektach poprawności pisanych przezeń tekstów. A co konkretnie zmieni się w polskiej ortografii? RJP przedstawiła 11 najważniejszych zmiany, które wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku. Ten termin jest podyktowany tym, iż ludzie, jak i instytucje potrzebują czasu w ich wprowadzenie, np. zmodyfikowanie słowników.
Nadchodzą zmiany w ortografii. Oto co konkretnie się zmieni w pisowni
Do opublikowanego komunikatu Rada Języka Polskiego dołączyła również spis wszystkich zasad ortografii języka polskiego, zarówno nowych, jak i dotychczas obowiązujących. Cały plik pdf możecie znaleźć w tym miejscu. A oto 11 najważniejszych zmian w pisowni, które będą obowiązywały od 1 stycznia 2026 roku:
Pisownia wielką literą nazw mieszkańców miast i ich dzielnic, a także osiedli i wsi, np. Warszawianin czy Mokotowianin, przy czym dopuszczalna zostanie alternatywna pisownia (małą lub wielką literą) nieoficjalnych nazw etnicznych, takich jak kitajec lub Kitajec czy angol lub Angol;
Wprowadzenie pisowni wielką literą nie tylko nazw firm i marek wyrobów przemysłowych, ale także pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów (samochód marki Ford i pod oknem zaparkował czerwony Ford);
Wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami, np. Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry;
Ustanowienie bezwyjątkowej pisowni łącznej nie- z imiesłowami odmiennymi (bez względu na interpretację znaczeniową: czasownikową lub przymiotnikową), tj. zniesienie wyjątku zezwalającego na „świadomą pisownię rozdzielną";
Ujednolicenie zapisu (małą literą) przymiotników tworzonych od nazw osobowych, zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?), np. dramat szekspirowski bądź wiersz miłoszowski. Przy czym przymiotniki tworzone od imion (rzadziej od nazwisk), zakończone na -owy, -in(-yn), -ów, mające charakter archaiczny, będą mogły być zapisywane małą lub wielką literą, np. poezja miłoszowa lub poezja Miłoszowa;
Wprowadzenie łącznej pisowni członu pół- w wyrażeniach: półzabawa, półnauka; półżartem, półserio; półspał, półczuwał oraz pisowni z łącznikiem w połączeniu typu: pół-Polka, pół-Francuzka (odniesionym do jednej osoby).
Dopuszczenie w parach wyrazów równorzędnych, podobnie lub identycznie brzmiących, występujących zwykle razem, trzech wersji pisowni: - z łącznikiem, np. tuż-tuż; trzask-prask; bij-zabij; - z przecinkiem, np. tuż, tuż; trzask, prask; bij, zabij; - rozdzielnie, np. tuż tuż; trzask prask; bij zabij;
W zakresie użycia wielkich liter w nazwach własnych: a) w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą, np. Kometa Halleya, Kometa Enckego; b) wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, typu Morze Marmara, Pustynia Gobi, Półwysep Hel, Wyspa Uznam; c) w nazwach obiektów przestrzeni publicznej wprowadzenie pisowni wielką literą stojącego na początku wyrazu aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz (przy utrzymaniu pisowni małą literą wyrazu ulica), np. ulica Józefa Piłsudskiego, Aleja Róż, d) wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów (oprócz przyimków i spójników) w wielowyrazowych nazwach lokali usługowych i gastronomicznych, np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, e) wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów w nazwach orderów, medali, odznaczeń, nagród i tytułów honorowych, np. Nagroda Nobla, Mistrz Mowy Polskiej, Ambasador Polszczyzny, Honorowy Obywatel Miasta Krakowa;
W zakresie pisowni prefiksów: a) uzupełnienie reguły ogólnej: W języku polskim przedrostki — rodzime i obce — pisze się łącznie z wyrazami zapisywanymi małą literą. jeżeli wyraz zaczyna się od wielkiej litery, po przedrostku stawia się łącznik, np. super-Europejczyk; b) dopuszczenie rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy, np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini;
Wprowadzenie jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, -quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą, np. nibyartysta, nibyludowy, quasiopiekun, quasinauka, przy zachowaniu pisowni z łącznikiem przed wyrazami zapisywanymi wielką literą, np. niby-Polak, quasi-Anglia.
Wprowadzenie łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, np. nieadekwatny, nieautorski, niebanalny, nieczęsty, nieżyciowy; niemiły, niemilszy, nienajmilszy.