60 lat temu, po trwającym pięć lat remoncie przeprowadzonym przez szczeciński oddział Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków, oddano do użytku gmach Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kamieniu Pomorskim mieszczącej się w zabytkowym Pałacu Biskupim zlokalizowanym na terenie Osiedla Katedralnego.
Bibliotekarze, z ówczesnym kierownikiem naszej książnicy Władysławem Kowalczykiem na czele, dzięki swemu ogromnemu zaangażowaniu wrócili do Pałacu już 15 listopada 1963 r. z tymczasowego lokum przy Placu Katedralnym 3a (obecny Dom Księży Emerytów), gdzie przenieśli się w 1958 r.
Siedziba kamieńskiej PiMBP w 1958 r. na fotografii nestora zachodniopomorskich historyków prof. Tadeusza Białeckiego. W dniach 18-19 października 1958 r. gościli w Kamieniu dwaj młodzi pracownicy Pracowni Konserwacji Zabytków w Szczecinie, w tym Stefan Kwilecki (późniejszy Wojewódzki Konserwator Zabytków) interesując się stanem zabytków w Kamieniu. Dotarli także do Pałacu Biskupiego, gdzie za najpilniejszą potrzebę uznali wymianę dachu. Konieczną stała się eksmisja dwóch rodzin zamieszkujących zabytek. Rodziny te, choć otrzymały lokale zastępcze nie chciały opuścić budynku. Pomieszczenia miały być wykorzystywane przez nie „w karygodny sposób”. W notatce z wizytacji znajdującej się w Archiwum WUOZ w Szczecinie czytamy: „Cały przydział ziemniaków i opału składają na poddaszu obciążając w nieodpowiedni sposób drewniane stropy, rąbią tam również drzewo. Poza tym zachowanie […] mieszkanek [Pałacu – B.B.] nie licuje z przeznaczeniem budynku na publiczną czytelnię i wypożyczalnię książek. Jako przykład stosunku mieszkanek do w/w obiektu może posłużyć fakt: jedna z nich sprowadziła sobie krowę i zamierzała dobudować obórkę przy Pałacu, dopiero władze miejscowe udaremniły ten zamiar”
Oficjalne przekazanie gruntownie wyremontowanego Pałacu Biskupiego będącego siedzibą biblioteki odbyło się ponad miesiąc później – 19 grudnia 1963 r. Uczestniczyli w nim m.in. kierownik Wydziału Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie Tadeusz Daniszewski, dyrektor szczecińskiej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej Stanisław Badoń oraz władze powiatowe z Przewodniczącym Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Janem Wieczorkiem oraz sekretarzem ds. propagandy Komitetu Powiatowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Janem Kazimierskim na czele.
Poddany konserwacji i remontowi generalnemu pałac został w pełni przystosowany do potrzeb bibliotecznych. Otrzymał m.in. nowe stropy i stolarkę okienną oraz instalację centralnego ogrzewania. Zachowano zabytkowe drzwi wejściowe oraz klatkę schodową. Od Wydziału Kultury PWRN placówka otrzymała aparat filmowy, zaś od WiMBP w Szczecinie telewizor.
Jak czytamy w kronice kamieńskiej książnicy na parterze budynku znalazła się wypożyczalnia oraz czytelnia dla dzieci z „pracownią dziecięcych kółek zainteresowań”. Na pierwszym piętrze zlokalizowano magazyn dubletów, dział gromadzenia, kancelarię z gabinetem kierownika, pomieszczenie zajmowane przez Bibliotekę Pedagogiczną oraz czytelnię klubową i naukową. W czytelni klubowej „wygodne fotele, telewizor i radio zachęcają do odpoczynku”, zaś „efektowne oświetlenie sali dzięki lamp stojących stwarza nastrój do przyjemnej lektury i wypoczynku”. Za czytelnią klubową znajdowała się czytelnia naukowa „wyposażona w jednoosobowe stoliki, wygodne fotele, a przede wszystkim w dosyć zasobny księgozbiór podręczny”. Na poddaszu znalazły się magazyn materiałowy i czasopism, mieszkanie dla kierownika biblioteki oraz pomieszczenie na ciemnię fotograficzną.
W 1993 r. Pałac Biskupi został zwrócony Kościołowi. Ostatecznie pięć lat później biblioteka opuściła ten zabytek znajdując swoją siedzibę na parterze nowego skrzydła Szkoły Podstawowej nr 2 przy ulicy Wolińskiej.
źródło:
MHZK
———————————————————————————————
Władysław Kowalczyk (4.09.1932-25.03.2019) absolwent studiów filozoficznych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i matematycznych na Uniwersytecie Wrocławskim, w latach 1957-1960 instruktor, a od 1960 do 1966 r. kierownik Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kamieniu Pomorskim. W. Kowalczyk był także współtwórcą i sekretarzem powstałego formalnie w 1964 r. Towarzystwa Miłośników Ziemi Kamieńskiej oraz współredagował pierwszy numer wydawanego przez TMZK „Rocznika Kamieńskiego”, którego pierwszy numer ukazał się w 1966 r. Wraz z żoną Jadwigą, absolwentką filozofii na KUL-u, kierowniczką działu gromadzenia i opracowania zbiorów w kamieńskiej bibliotece uczynił z tej placówki jedną z najlepszych bibliotek w ówczesnym województwie szczecińskim. Bibliotekarskie małżeństwo Kowalczyków, absolwentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego nie w smak było walczącym z Kościołem władzom, które zarzucały im klerykalizm. W 1966 r. z powodów politycznych Władysław Kowalczyk został odwołany ze stanowiska kierownika. Oboje z żoną zostali także zwolnieni z biblioteki, która dzięki nim stanowiła wizytówkę zachodniopomorskiego bibliotekarstwa. Z trójką małych dzieci musieli opuścić Kamień Pomorski przenosząc się do Szczecina. Fotografia ze zbiorów Archiwum Zakładowego Urzędu Miejskiego w Kamieniu Pomorskim.
