Sądecczyzna jest regionem o wysokiej aktywności przedsiębiorczej na poziomie mikro. Liczba jednoosobowych działalności gospodarczych oraz małych firm na tle wielkości regionu jest relatywnie wysoka. To istotny kapitał społeczny i dowód na zaradność mieszkańców. Jednocześnie jednak struktura ta ujawnia poważne ograniczenie rozwojowe – zbyt małą liczbę firm zdolnych do wzrostu, skalowania działalności i budowania trwałych miejsc pracy.
Oznacza to, iż znaczna część lokalnych przedsiębiorstw funkcjonuje w modelu utrzymaniowym, skoncentrowanym na bieżącym przetrwaniu, a nie na długofalowym rozwoju.
Mikro- i małe firmy są fundamentem lokalnej gospodarki, ale tylko do pewnego momentu. jeżeli dominują w strukturze rynku przez lata, bez naturalnej ścieżki wzrostu, region wpada w tzw. pułapkę mikroprzedsiębiorczości. Charakteryzuje się ona:
- niską produktywnością,
- ograniczoną zdolnością do inwestycji,
- wysoką wrażliwością na wahania koniunktury,
- brakiem stabilnych i dobrze płatnych miejsc pracy.
W takim modelu przedsiębiorca często pracuje „w firmie”, a nie „nad firmą”. Brakuje czasu, zasobów i kompetencji do myślenia strategicznego, rozwoju oferty czy ekspansji na nowe rynki. W efekcie lokalna gospodarka nie generuje wystarczającej liczby miejsc pracy o wysokiej wartości dodanej.
Dlaczego skalowalność ma znaczenie dla rynku pracy?
Firmy skalowalne pełnią zupełnie inną rolę w ekosystemie gospodarczym niż mikroprzedsiębiorstwa. To one:
- tworzą stabilne zespoły pracownicze,
- inwestują w rozwój kompetencji,
- wdrażają innowacje technologiczne i organizacyjne,
- budują sieci kooperacji z innymi podmiotami,
- zwiększają odporność regionu na kryzysy gospodarcze.
Bez firm zdolnych do wzrostu nie da się zbudować nowoczesnego rynku pracy. choćby najlepiej zaprojektowana polityka zatrudnienia pozostanie nieskuteczna, jeżeli nie będzie oparta na przedsiębiorstwach, które rosną razem z pracownikami, a nie jedynie utrzymują się na minimalnym poziomie rentowności.
Strategiczna zmiana: od przetrwania do rozwoju
Kluczowym wyzwaniem dla Sądecczyzny jest stworzenie warunków, w których lokalne MŚP będą mogły przejść naturalną drogę rozwoju:
mikro → mała → średnia → stabilna firma regionalna.
Oznacza to konieczność wsparcia w obszarach, które realnie ograniczają skalowanie działalności:
- automatyzacja i cyfryzacja procesów,
- profesjonalizacja zarządzania,
- dostęp do kapitału rozwojowego,
- ekspansja rynkowa i eksport,
- budowanie kompetencji menedżerskich, a nie tylko technicznych.
Istotne jest przy tym odejście od podejścia „dotacyjnego” rozumianego jako jednorazowe wsparcie finansowe. Skuteczna polityka rozwoju firm wymaga długofalowego towarzyszenia przedsiębiorcom, mentoringu, doradztwa i tworzenia środowiska sprzyjającego wzrostowi.
Regiony, które skutecznie modernizują swoje gospodarki, nie robią tego poprzez masowe tworzenie nowych mikrofirm, ale poprzez wzmacnianie tych podmiotów, które mają potencjał wzrostu. To właśnie takie firmy:
- generują wyższe wynagrodzenia,
- stabilizują rynek pracy,
- przyciągają i zatrzymują talenty,
- zwiększają wpływy podatkowe samorządów.
Dla Sądecczyzny oznacza to konieczność strategicznego wyboru: czy przez cały czas koncentrować się na liczbie zarejestrowanych działalności, czy też świadomie inwestować w jakość i skalę lokalnego biznesu.
Prawda jest taka, iż bez firm skalowalnych nie będzie nowoczesnej gospodarki
Jeśli Sądecczyzna chce zbudować konkurencyjny rynek pracy i zatrzymać kapitał ludzki, musi postawić na transformację struktury przedsiębiorczości. Przejście od modelu „firmy na przetrwanie” do modelu „firmy na rozwój” nie jest luksusem – jest koniecznością.
To jeden z kluczowych filarów myślenia długofalowego, jakie przyjmuje kampania „Wizja Sądecczyzny 2035” prowadzona przez Fundację Silver Economy w ramach projektu pt. ”Wizja Sądecczyzny: Edukacja obywatelska 3D (debata, działanie, doświadczenie). Bez skalowalnych firm nie powstaną dobre miejsca pracy, a bez dobrych miejsc pracy region nie będzie w stanie konkurować o ludzi i przyszłość.
Materiał sfinansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach programu „Młodzi obywatele”.
