Dobre praktyki

Podczas wykładów i dyskusji poddano wielowątkowej analizie dotychczasowe dokonania dotyczące profilaktyki zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży dotyczące używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Poruszano także zagadnienia, związane z nadużywaniem nowych mediów. W tej grupie tematycznej zaprezentowano opracowany w 2017 r. program „Wspólne kroki w Cyberświecie”. Jest to projekt, który rekomendowano jako warty upowszechniania w szkołach. Może on stanowić cenne uzupełnienie szkolnych programów wychowawczo-profilaktycznych.

W trakcie prezentacji podkreślano, iż „Wspólne kroki w Cyberświecie” to cykl zajęć bazujący na naukowych podstawach. Proces powstawania programu poprzedzony był diagnozą. Autorzy korzystali także z przeprowadzanych na bieżąco badań ewaluacyjnych dotyczących poszczególnych elementów opracowywanych zajęć. Dzięki temu końcowa formuła projektu przeszła pomyślną weryfikację w badaniach oceniających skuteczność tego programu.

Jest to program z zakresu profilaktyki uniwersalnej, adresowany do uczniów klas trzecich szkół podstawowych. Jego celem jest dokonywanie pozytywnych zmian w zakresie kompetencji dzieci dotyczących bezpiecznego używania mediów elektronicznych. Program kształtuje umiejętności życiowe dzieci, nie tylko te bezpośrednio dotyczące korzystania z nowych mediów, ale także pomocne w zarządzaniu swoimi emocjami, komunikacji i ogólnie – budowaniu relacji. Dzięki takiej formule jego efekty nie ograniczają się wyłącznie do sfery używania przez dzieci przestrzeni wirtualnej, ale mają bezpośrednie przełożenie także np. na lepsze rozumienie i wyrażanie swoich uczuć czy poprawę klimatu społecznego w klasie. Jest przez to programem z zakresu szerzej rozumianej profilaktyki (nieograniczonej wyłącznie do jednej dziedziny).

Takie efekty wymagają jednak odpowiedniego nakładu pracy. Program to kilkanaście godzin oddziaływań, na które składają się: spotkanie wprowadzające dla rodziców, 11 godzin zajęć dla trzecioklasistów oraz spotkanie podsumowujące, w którym oprócz uczniów biorą udział nauczyciele i rodzice. O tym, iż program jest skuteczny, świadczą wyniki prezentowanych podczas konferencji badań. Ewaluacja przeprowadzona w 2017 r. wykazała, iż odnotowano wpływ (…) na funkcjonowanie emocjonalne i psychospołeczne uczniów (…). Kierunek zmian w grupie objętej programem względem grupy porównawczej świadczy o tym, iż program poprawia takie aspekty psychospołecznego funkcjonowania uczniów jak aktywność na lekcjach, komunikowanie swoich emocji i oczekiwań, udzielanie pomocy, kooperacja z rówieśnikami oraz rozwiązywanie konfliktów. Z drugiej strony ogranicza zachowania, które mogą być źródłem trudności i złego przystosowania (dokuczanie, brak zrozumienia dla potrzeb kolegów/koleżanek)(1). Polepszyła się także wiedza trzecioklasistów na temat zagrożeń związanych z Internetem i adekwatnych zasad postępowania w cyberświecie.

Dotychczas odbyły się trzy ogólnopolskie edycje programu. Realizatorami mogą zostać nauczyciele, pedagodzy i psycholodzy szkolni uczący w klasach trzecich szkół podstawowych. Osoby zainteresowane zapraszamy na stronę projektu: https://wspolnekroki.pl

1. Prezentację podczas konferencji wygłosił M. J. Sochocki (cytowany fragment pochodzi z raportu opracowanego przez zespół: K. Ostaszewski, A. Pisarska, M. J. Sochocki).