„Dobry wybór na początek” – nowy program profilaktyczny dla młodzieży

Jest to program profilaktyczny dotyczący używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, adresowany do uczniów uczęszczających do klas pierwszych szkół ponadpodstawowych. Opracowywanie programu weszło w końcową fazę i pod koniec 2020 r. możemy spodziewać się nowego profesjonalnego projektu dostępnego dla szkół.

Projekt przygotowuje zespół specjalistów z Fundacji Poza Schematami, autorkami programu są Kinga Sochocka i Karolina Van Laere. „Dobry wybór na początek” opracowywany jest zgodnie z metodologią profilaktyki opartej na naukowych podstawach. Jak piszą autorki, program „ma za zadanie ukształtowanie u uczniów wiedzy i umiejętności, które sprzyjać będą ograniczeniu używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, a w szcze­gólności – opóźnieniu inicjacji alkoholowej i innych sub­stancji psychoaktywnych lub rezygnacji z używania napojów alkoholowych i innych substancji psychoaktywnych”. Przygotowane w ramach projektu działania dotyczą zarówno uczniów, jak i ich rodziców.

Zadaniem zajęć jest wspieranie takich pozytywnych aspektów funkcjonowania młodzieży jak: akceptacja siebie, stabilność emocjonalna, konstruktywne relacje z rówieśnikami. Program ma także wspierać rodziców m.in. we adekwatnym monitorowaniu zachowań dzieci.
„Dobry wybór na początek” wykorzystuje trzy strategie wiodące (kształtowanie umiejętności życiowych, edukacja normatywna, rozwijanie umiejętności wychowawczych rodziców) oraz dwie uzupełniające (informacyjna i kształtowania odporności na wpływy społeczne). Przygotowane w scenariuszach zajęć oddziaływania dotyczą trzech aspektów funkcjonowania uczniów: emocjonalno-społecznego, poznawczego i behawioralnego. Ponadto program odnosi się do poznawczego wymiaru funkcjonowania wychowawczego ich rodziców.
Wdrożenie programu zajmuje 16 godzin. „Dobry wybór na początek” składa się z dwugodzinnego spotkania edukacyjno-informacyjnego z rodzicami/opiekunami, 12 cotygodniowych zajęć z uczniami oraz dwugodzinnego spotkania podsumowującego. Warto zaznaczyć, iż dorośli i nastoletni uczestnicy zajęć otrzymują specjalnie przygotowane i starannie wydane publikacje, do wykorzystania (nie tylko) podczas trwania programu.

Prace nad tym projektem rozpoczęto w 2018 r. od przygotowania wstępnej wersji programu i materiałów, które następnie oceniono pod kątem dostosowania ich treści do potrzeb uczniów, potencjalnych realizatorów, rodziców i warunków wdrożeniowych w szkołach. W tym celu przeprowadzono sześć zogniskowanych wywiadów grupowych, w których uczniowie, ich rodzice i nauczyciele wypowiadali się na temat tych pierwszych propozycji. Zebrane tą drogą opinie posłużyły do opracowania pilotażowej wersji programu, którą następnie, w 2019 r., wdrożono w 10 klasach. Realizacją zajęć zajmowali się, uprzednio przeszkoleni, nauczyciele.

Pilotażowe zajęcia z 2019 r. poddano jakościowym i ilościowym badaniom ewaluacyjnym. Pozwoliły one na dokonanie kolejnych modyfikacji podnoszących jakość programu.

Zgodnie z planem, program ma być dostępny dla szkół od 2021 r. Kto może zostać realizatorem? Nauczyciel, psycholog lub pedagog pracujący z młodzieżą w szkole ponadpodsta­wowej w klasie pierwszej. Wdrażanie zajęć poprzedzane będzie szkoleniem na temat założeń i struktury programu oraz warunków prowadzenia zajęć. Osoby zainteresowane prosimy o śledzenie informacji na stronach: Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Fundacji Poza Schematami.

Opr. red.