Dzień Edukacji Narodowej, potocznie znany jako Dzień Nauczyciela, jest corocznym świętem, które przypada na 14 października i ma na celu uczczenie roli nauczycieli oraz pracowników oświaty w Polsce. Święto to zostało ustanowione w 1972 roku i początkowo nosiło nazwę Dnia Nauczyciela. Jednak na mocy ustawy z 1982 roku, zwanej Kartą Nauczyciela, zmieniono jego nazwę na Dzień Edukacji Narodowej, aby podkreślić szerszy wymiar edukacji oraz objąć nim wszystkich pracowników sektora oświaty.
Geneza święta
Dzień Edukacji Narodowej upamiętnia powstanie Komisji Edukacji Narodowej (KEN), która została utworzona 14 października 1773 roku z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. KEN była pierwszą w Europie instytucją państwową zajmującą się edukacją, a jej działalność miała na celu zreformowanie systemu szkolnictwa w Polsce. Odwołując się do tego wydarzenia, święto ma na celu przypomnienie o kluczowej roli nauczycieli w społeczeństwie oraz ich odpowiedzialności za kształcenie i wychowanie przyszłych pokoleń.
Obchody Dnia Edukacji Narodowej
Dzień Edukacji Narodowej jest obchodzony uroczyście w całej Polsce, zarówno w placówkach edukacyjnych, jak i na szczeblu państwowym. Minister Edukacji Narodowej oraz kuratorzy oświaty wręczają nauczycielom i pracownikom oświaty nagrody i odznaczenia, takie jak Krzyże Zasługi czy medale Komisji Edukacji Narodowej, za ich wyjątkowe osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze.
W wielu szkołach organizowane są uroczystości, podczas których realizowane są akademie i apele. W niektórych placówkach ma miejsce symboliczne pasowanie uczniów klas pierwszych. Dzień ten jest także okazją do podziękowania nauczycielom za ich trud i zaangażowanie w pracę dydaktyczną.
W szkołach publicznych działających na podstawie Karty Nauczyciela, zgodnie z zapisami ustawy, 14 października jest dniem wolnym od zajęć dydaktycznych, a realizowane są jedynie zajęcia opiekuńczo-wychowawcze. W placówkach niepublicznych decyzję o formie obchodów tego dnia podejmują dyrektorzy.
Międzynarodowy kontekst
Dzień Nauczyciela nie jest świętem jedynie w Polsce. W wielu krajach na całym świecie obchodzone są podobne uroczystości. Na przykład w Czechach i na Słowacji przypada on na 28 marca, w rocznicę urodzin Jana Amosa Komeńskiego – jednego z najwybitniejszych pedagogów w historii. Z kolei w Indiach nauczyciele świętują 5 września, w dniu urodzin Sarvepalli Radhakrishnana, byłego prezydenta i wybitnego filozofa.
Na skalę globalną, 5 października obchodzony jest Światowy Dzień Nauczyciela, ustanowiony przez UNESCO w 1994 roku. Upamiętnia on podpisanie w 1966 roku „Rekomendacji w sprawie statusu nauczyciela”. Święto to jest okazją do podkreślenia znaczenia edukacji i nauczycieli na całym świecie.
