Mam sześćdziesiąt osiem lat. Wdowa. Już od dawna. Mąż odszedł cicho, we śnie, bez słów, bez pożegnania. Od tamtej pory żyję jak we mgle. Dnie zlewają się w jedno, twarze uciekają z pamięci, wydarzenia zacierają się. Wciąż pracuję — nie dla pieniędzy, ale żeby nie oszaleć w tej ciszy. Praca to ostatnie godziny dnia, kiedy czuję się choć trochę potrzebna.
Nie narzekam. Po prostu stwierdzam. Nie mam pasji, hobby, marzeń. Wszystko, co było — to przeszłość. Nie szukam już, nie próbuję, nie liczę. Może jestem po prostu stara. Ale najbardziej ciąży nie wiek, a samotność, która przywarła do ścian mojego mieszkania w Łodzi jak pleśń — cicho, niepostrzeżenie, ale nieubłaganie.
I wtedy się odważyłam. Pomyślałam: może zaproponuję synowi i jego rodzinie, by się do mnie wprowadzili? Ma troje dzieci, rodzina rośnie, żyją w ciasnocie. A u mnie — wolny pokój, szafy pełne pościeli, miejsce na dziecięce zabawki. Wydawałoby się logiczne: miejsce jest, chęci też. Ale nie jest tak prosto.
Syn wysłuchał, nie przerywał. Potem zadzwoniła synowa. Grzecznie, ale z chłodem w głosie.
— Wiedzi pani, Danuto, u nas już wszystko poukładane. Dzieci przyzwyczaiły się do własnej przestrzeni. A zresztą, pod jednym dachem — to trudne. Każdy ma swoje przyzwyczajenia, swój rytm.
Zrozumiałam. Jestem im ciężarem. Staruszka, której trzeba ustępować, którą trzeba znosić. A przecież nie prosiłam wiele — tylko być blisko.
Córka… Zamieszkałabym z nią z radością. Ale ona ma swoją rodzinę, swoje troski. Nie powiedziała wprost, iż jestem niechcianym gościem, ale… wystarczy mi wzrok jej męża, gdy zostaję w kuchni po kolacji. Córka jednak gościnna: zawsze naleje kawy, nakarmi, wysłucha. Tylko im częściej przychodzę, tym mniej chce mi się wracać do pustego mieszkania, gdzie zegar tyka głośniej niż telewizor.
Mówią, iż nie jestem stara. Że życie nie kończy się na pensji. Że można pojechać na wycieczkę, zapisać się na warsztaty, spróbować jogi. Mówią: „Zamknęłaś się przed światem”.
— Mamo, naprawdę myślisz, iż z nami będzie ci lepiej? — pyta córka. — Przecież nie będziesz mogła odpocząć, cały czas będziesz czuła się nie na miejscu.
— Lepiej znajdź coś, co cię naprawdę zainteresuje — mówi syn. — Może do biblioteki zacznij chodzić, na basen. Tyle jest teraz możliwości…
A ja stoję i milczę. Bo nie wiem, jak wytłumaczyć, iż nie hobby mi potrzeba. Nie wystaw i nie spacerów z kijkami. Żywego głosu o poranku. Tupotu dziecięcych nóg na korytarzu. Porannej herbaty zaparzonej nie tylko dla siebie. Kogoś, kto po prostu jest obok.
Mówią: „Możesz jeszcze poznać miłość”. A ja myślę, iż to już śmieszne. Gdzie ja, z moimi zmarszczkami, zmęczonymi oczami, pamięcią pełną przeszłości, w której nie ma już przyszłości?
Tak, żyję. Ale mam wrażenie, iż żyję obok. Obok świąt, obok rozmów, obok śmiechu, który kiedyś rozbrzmiewał w kuchni. Teraz cisza. I ja.
Nie proszę o litość. Tylko chcę zrozumieć: dlaczego jestem zbędna w życiu tych, dla których nie spałam nocami, gotowałam, prasowałam, podnosiłam z gorączką? Dlaczego w tym domu nie ma już dla mnie kąta? Nie jestem obca. Jestem matką. Babcią. Rodziną.
Czy bycie potrzebną to luksus, na który zasługują tylko młodzi?
Nie wiem, jak przekonać dzieci, by mnie zabrały. Może nie warto. Może duma powinna mi podpowiedzieć: „Żyj, jak jest. Nie narzucaj się”. Ale serce nie zna dumy. Po prostu tęskni. I marzy — po swojemu, po starościowku — żeby pewnego dnia zadzwonił telefon i usłyszeć:
— Mamo, przemyśleliśmy to. Przenieś się. Brakuje nam ciebie.
