Mam sześćdziesiąt osiem lat. Jestem wdową. Mąż odszedł cicho, we śnie, bez słów, bez pożegnań. Od tamtej pory żyję jak we mgle. Dnie zlewają się w jeden, twarze zacierają się w pamięci, wydarzenia ulatują. Wciąż pracuję — nie dla pieniędzy, ale by nie zwariować w tej ciszy. Praca to jedyne godziny w ciągu dnia, gdy czuję się choć trochę potrzebna.
Nie narzekam. Tylko stwierdzam. Nie mam pasji, hobby, marzeń. Wszystko, co było, należy do przeszłości. Już nie szukam, nie próbuję, nie mam nadziei. Pewnie po prostu jestem stara. Ale najbardziej gniotące nie jest starzenie się, ale samotność, która przylgnęła do ścian mojego M3 w Łodzi jak pleśń — cicho, niezauważalnie, ale nieubłaganie.
I oto zaryzykowałam. Pomyślałam: może zaproponuję synowi, by zamieszkał ze mną? Ma trójkę dzieci, rodzina się rozrasta, mieszkają w ciasnocie. A ja — wolny pokój, szafy z pościelą, miejsce na dziecięce zabawki. Wydawało się logiczne: miejsce jest, chęci też. Ale sprawa okazała się trudniejsza.
Syn wysłuchał, nie przerywał. A potem zadzwoniła synowa. Grzecznie, ale z chłodem w głosie.
— Wie pani, Krystyno, u nas wszystko już ustalone. Dzieci przyzwyczajone do swojego kąta. A poza tym, pod jednym dachem — to skomplikowane. Każdy ma swoje przyzwyczajenia, swój rytm.
Zrozumiałam. Jestem dla nich ciężarem. Staruszka, której trzeba ustępować, którą trzeba znosić. A przecież nie prosiłam wiele — tylko by być blisko.
Córka… Chętnie zamieszkałabym z nią. Ale ona ma swoją rodzinę, swoje sprawy. Nie powiedziała wprost, iż jestem niechciana, ale… wystarczył mi wzrok jej męża, gdy przedłużam pobyt w kuchni po kolacji. Córka jest gościnna: zawsze naleje herbatę, nakarmi, wysłucha. Tylko im częściej przychodzę, tym trudniej wracać do pustego mieszkania, gdzie zegar tyka donośniej niż telewizor.
Mówią, iż nie jestem stara. Że życie nie kończy się na emeryturze. Że mogę pojechać na wycieczkę, zapisać się na zajęcia, spróbować jogi. — Mamo, nie zamykaj się przed światem — mówią.
— Naprawdę myślisz, iż z nami będzie ci lepiej? — pyta córka. — Przecież nie odpoczniesz, wciąż będziesz czuła się nie na miejscu.
— Znajdź coś, co naprawdę cię interesuje — radzi syn. — Może biblioteka, basen? Teraz tyle możliwości…
A ja stoję i milczę. Bo jak wytłumaczyć, iż nie chodzi mi o hobby. Nie o wystawy ani nordic walking. Tylko o żywy głos o poranku. Tupot dziecięcych stóp w przedpokoju. Poranną herbatę zaparzoną nie tylko dla siebie. O kogoś, kto po prostu jest obok.
Mówią: — Możesz jeszcze spotkać miłość. — A ja myślę, iż to już śmieszne. Gdzie ja, z moimi zmarszczkami, zmęczonymi oczami, z pamięcią pełną przeszłości, a tak pustą, jeżeli chodzi o przyszłość?
Tak, żyję. Ale mam wrażenie, iż żyję obok. Obok świąt, obok rozmów, obok śmiechu, który kiedyś rozlegał się w kuchni. Teraz — cisza. I ja.
Nie proszę o litość. Tylko chcę zrozumieć: dlaczego jestem zbędna w życiu tych, dla których nie spałam nocami, dla których gotowałam, prasowałam, których pielęgnowałam w gorączce? Dlaczego w ich domach nie ma już dla mnie kąta? Nie jestem obca. Jestem matką. Babcią. Swoją.
Czyżby bycie potrzebną było luksusem, na który zasługują tylko młodzi?
Nie wiem, jak przekonać dzieci, by mnie przygarnęły. Może nie warto. Może duma powinna podpowiedzieć: — Żyj, jak umiesz. Nie narzucaj się. — Ale serce nie zna dumy. Po prostu tęskni. I marzy — po swojemu, po staruszeńsku — iż pewnego dnia zadzwoni telefon i usłyszę:
— Mamo, przemysłysmy. Przyjeżdżaj. Brakuje nam ciebie.
Dziś zrozumiałam jedno: czas płynie, role się zmieniają, ale pragnienie bycia istotną dla bliskich zostaje. I to nie jest wstyd. To zwyczajnie ludzkie.
