Popyt na wykwalifikowaną siłę roboczą pozostaje w Niemczech wysoki. Jednocześnie gotowość niemieckich studentów do wyjazdu za granicę w poszukiwaniu pracy znacznie wzrasta. Ponad 40 proc. młodych ludzi może sobie wyobrazić opuszczenie Niemiec, aby zrobić karierę. To wzrost o dobre 50 proc. w porównaniu z rokiem 2022.
Wyniki pochodzą z badania przeprowadzonego przez EY (Ernst & Young). Firma audytorsko-doradcza przeprowadziła ankietę wśród ponad 2 tys. studentów w całych Niemczech na potrzeby badania, które zostało udostępnione „Die Welt”. Chęć wyjazdu za granicę jest nieco silniejsza wśród młodych mężczyzn (42 proc.) niż wśród młodych kobiet (40 proc.), ale wzrosła u obu płci w ciągu ostatnich dwóch lat.
Wzrosła również skłonność do przeprowadzki w obrębie kraju. — Chęć opuszczenia rodziny lub środowiska studenckiego wzrosła wśród studentów — mówi Jan-Rainer Hinz, członek zarządu i szef działu HR w EY. W okresie koronawirusa nastąpił znaczny spadek, częściowo dlatego, iż zarówno pracownicy, jak i pracodawcy zdali sobie sprawę, iż wiele zawodów jest kompatybilnych z pracą z domu. — W związku z tym stała zmiana miejsca zamieszkania często nie była absolutnie konieczna — mówi ekspert.
Koniec pandemii jest z pewnością jednym z aspektów. Jednak badanie przeprowadzone przez Federalny Instytut Badań Ludności (BiB) ujawniło interesujące wnioski dotyczące atrakcyjności emigracji. BiB przeanalizował, jak zmienia się subiektywne samopoczucie po wyprowadzce z Niemiec. Wyniki: ci, którzy emigrują, mają duże szanse na zwiększenie zadowolenia z życia, i to znacząco. Efekt ten jest najsilniejszy wśród singli.
Coraz gorzej w Niemczech
Wzrost zadowolenia z życia mierzony przez badaczy BiB jest ok. dwukrotnie wyższy niż wzrost wynikający z przeprowadzki w obrębie Niemiec. Według badania emigranci są znacznie szczęśliwsi do dwóch lat po przeprowadzce niż przed nią. Efekt ten słabnie wraz ze wzrostem długości pobytu za granicą, co badacze przypisują „efektowi zapoznania lub zmianie postrzegania pobytu za granicą”.
Jednym z ważnych powodów emigracji są korzyści finansowe, w tym wyższe wynagrodzenia za granicą. Słabość krajowego przemysłu również może odgrywać pewną rolę. Jedna czwarta ankietowanych przez EY studentów studiuje inżynierię lub informatykę. Jednak symptomy kryzysu w 2024 r. były wyraźne u jednego z najważniejszych pracodawców w Niemczech, w przemyśle motoryzacyjnym.
Niektóre z najważniejszych firm w branży — wraz z Bosch, Schaeffler i ZF Group — ogłosiły redukcję zatrudnienia i zamknięcie zakładów. Ostatnie doniesienia wskazują również na cięcia kosztów w Volkswagenie. W przeciwieństwie do przeszłości przyszli inżynierowie nie mogą już liczyć na bezpieczną pracę w przemyśle. Zwiększona międzynarodowa mobilność młodych absolwentów ma zarówno jasne, jak i ciemne strony. Może jeszcze bardziej spowolnić lokalną gospodarkę.
— Potencjalny exodus dobrze wyszkolonych specjalistów musi być sygnałem alarmowym dla niemieckiej gospodarki — mówi Nathalie Mielke z EY. Pomimo wszystkich wyzwań gospodarczych wiele sektorów i gałęzi przemysłu wciąż desperacko poszukuje wykwalifikowanej siły roboczej. — jeżeli dobrze wykształceni naukowcy rzeczywiście opuszczą Niemcy na dużą skalę, jeszcze bardziej pogłębi to niedobór wykwalifikowanej siły roboczej — obawia się Mielke.
Różnice na niemieckiej mapie
Niedawna ankieta przeprowadzona przez portal porównawczy Kununu pokazuje, iż nie wszystkie sektory płacą tak dobrze jak przemysł motoryzacyjny. Na przykład w Niemczech cztery z 12 firm, które oferują swoim pracownikom najwyższe średnie wynagrodzenie, należą do branży motoryzacyjnej. Inną kwestią, o której należy pamiętać, jest to, iż bycie krajowym pracodawcą i praca za granicą nie wykluczają się wzajemnie. — Wiele dużych niemieckich firm oferuje atrakcyjne możliwości ukończenia etapów kariery za granicą — wyjaśnia Mielke. Może to być prawdziwą zaletą w rywalizacji o najlepszych absolwentów.
Ekspertka nie ma wątpliwości, iż dobrze wyszkoleni ludzie będą przez cały czas poszukiwani w Niemczech. Mielke postrzega zwiększoną mobilność przyszłych specjalistów jako pozytywny aspekt. — Przemawia to za wiarą przyszłych absolwentów we własne siły i zdobytą wiedzę oraz odwagę, by sprawdzić się w zupełnie nowym środowisku — mówi.
Młodzi ludzie w parku Hasenheide w Berlinie
Jeśli chodzi o gotowość do osiedlenia się w innym miejscu, istnieją znaczne różnice w Niemczech, nie tylko, jeżeli chodzi o pracę za granicą. Dla studentów w Berlinie, gdzie 57 proc. wymieniło tę opcję, ale także w Bremie (54 proc.) i Kraju Saary (53 proc.), rozpoczęcie kariery poza granicami kraju jest wyjątkowo oczywiste. W innych krajach związkowych ocena jest w niektórych przypadkach zupełnie inna. Na przykład w Meklemburgii-Pomorzu Przednim odsetek studentów, którzy spodziewają się wyemigrować w celach zawodowych, wynosi tylko 10 proc. W przypadku Nadrenii-Palatynatu badanie wykazało 29 proc., a w Saksonii 31 proc.
Inny obraz wyłania się, gdy pytamy o chęć relokacji z powodów zawodowych. W tym przypadku to głównie studenci uniwersytetów ze wschodnich i północnych państw związkowych oczekują zmiany miejsca zamieszkania po ukończeniu studiów. W Saksonii-Anhalt prawie dziewięciu na 10 studentów spodziewa się przenieść do innego kraju związkowego po ukończeniu studiów. W Bremie odsetek ten jest równie wysoki i wynosi 85 proc., a w Meklemburgii-Pomorzu Przednim 81 proc.
Najlepsze perspektywy kariery w Niemczech
Dla kontrastu odsetek ten jest zdecydowanie najniższy w Kraju Saary. Tutaj tylko 44 proc. respondentów zakłada, iż będą musieli zmienić kraj związkowy, aby rozpocząć karierę. Jest to o tyle interesujące, iż Saara jest jednym z regionów o największych problemach strukturalnych, m.in. ze względu na wysoki udział przemysłu motoryzacyjnego. Można by zatem założyć, iż młodzi widzą większe możliwości kariery gdzie indziej. Wydaje się jednak, iż tak nie jest.
Według młodych naukowców ankietowanych przez EY Bawaria oferuje najlepsze perspektywy kariery w Niemczech: więcej niż jeden na dwóch studentów (53 proc.) widzi najlepsze perspektywy kariery w Niemczech w Bawarii. Nadrenia Północna-Westfalia zajęła drugie miejsce z 36 proc. (spadek o 8 proc.), a Berlin zajął trzecie miejsce z 36 proc. (spadek o 3 proc.). — Wygląda na to, iż szum wokół stolicy ostygł, przynajmniej na razie — wyjaśnia Hinz z EY. Berlin przez cały czas może zdobywać punkty dzięki tętniącej życiem scenie start-upów, która jest jedną z najlepszych w Europie.
Ze względu na słabość sektora produkcyjnego w Niemczech — niektórzy mówią o deindustrializacji — atrakcyjność dużych regionalnych państw związkowych Bawarii, Nadrenii Północnej-Westfalii i Badenii-Wirtembergii z ich twierdzami przemysłowymi może w przyszłości ulec zmniejszeniu, podejrzewają eksperci. Ze względu na trudną sytuację w niemieckim przemyśle mogą one stać się mniej atrakcyjne.
EY jest jedną z największych organizacji audytorsko-doradczych na świecie. W Niemczech zatrudnia ponad 11,1 tys. osób w 18 lokalizacjach i jest liderem na rynku doradztwa podatkowego.
