Nie żyje znana polska profesor. Jej prace zmieniły sposób, w jaki rozumiemy społeczeństwo [18.01.2025]

Polska nauka poniosła niepowetowaną stratę. W wieku 95 lat odeszła jedna z najwybitniejszych postaci polskiej socjologii, której prace przez dziesięciolecia kształtowały sposób myślenia kolejnych pokoleń badaczy i studentów. Profesor Barbara Szacka pozostawiła po sobie nie tylko imponujący dorobek naukowy, ale przede wszystkim głębokie zrozumienie mechanizmów społecznej pamięci i tożsamości zbiorowej.

Fot. Warszawa w Pigułce

Jej ostatnia książka „Życie i pamięć w mrocznych czasach”, opublikowana w 2024 roku, stanowiła swoiste podsumowanie wieloletniej pracy badawczej i intelektualnej refleksji nad naturą społecznej pamięci. To dzieło, podobnie jak wcześniejsze publikacje profesor Szackiej, charakteryzowało się niezwykłą przenikliwością w analizie zjawisk społecznych i zdolnością do uchwycenia najbardziej subtelnych mechanizmów funkcjonowania zbiorowej świadomości.

Jej pionierskie badania nad pamięcią zbiorową, prowadzone w latach 1965, 1988 i 2003, stały się kamieniem milowym w rozwoju polskiej socjologii. Te długofalowe studia nie tylko dostarczyły bezcennej wiedzy o przemianach świadomości społecznej Polaków, ale także ustanowiły metodologiczne standardy dla kolejnych pokoleń badaczy.

Uniwersytet Warszawski był przez wiele lat główną sceną jej działalności akademickiej, choć jej wpływ sięgał daleko poza mury tej szacownej uczelni. Jako wykładowczyni w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej dzieliła się swoją wiedzą i doświadczeniem z kolejnymi pokoleniami studentów, kształtując ich sposób myślenia o społeczeństwie i jego mechanizmach.

Jej podręcznik „Wprowadzenie do socjologii” stał się fundamentalnym dziełem dla tysięcy studentów, wprowadzającym ich w fascynujący świat nauk społecznych. Przejrzystość wykładu, głębia analizy i umiejętność przekazywania skomplikowanych treści w przystępny sposób uczyniły z tej książki pozycję obowiązkową na wielu kierunkach studiów.

Profesor Szacka była nie tylko wybitną badaczką, ale także aktywną uczestniczką życia naukowego. Jako członkini Komitetu Etyki w Nauce PAN oraz Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, dbała o wysokie standardy etyczne w badaniach naukowych i przyczyniała się do rozwoju polskiej socjologii.

Jej małżeństwo z profesorem Jerzym Szackim, również wybitnym socjologiem, który odszedł w 2016 roku, tworzyło niezwykły duet naukowy. Ich wspólna pasja do nauki i komplementarne zainteresowania badawcze przyczyniły się do powstania wielu cennych prac i inicjatyw naukowych.

Odejście profesor Barbary Szackiej zamyka pewną epokę w polskiej socjologii. Jej spuścizna naukowa, metodologiczna precyzja i etyczne standardy prowadzenia badań pozostaną drogowskazem dla przyszłych pokoleń badaczy. Jej prace będą przez cały czas inspirować i skłaniać do refleksji nad naturą pamięci zbiorowej i mechanizmami funkcjonowania społeczeństwa.

Środowisko naukowe straciło nie tylko wybitną badaczkę, ale także mentorkę i autorytet moralny. Jej odejście pozostawia pustkę, którą trudno będzie wypełnić. Jednocześnie jej dorobek naukowy pozostaje żywy i aktualny, stanowiąc fundament dla dalszych badań nad społeczną pamięcią i świadomością zbiorową.

Wkrótce poznamy szczegóły dotyczące ceremonii pożegnalnej tej wielkiej postaci polskiej nauki. Będzie to okazja nie tylko do wyrażenia szacunku dla jej dokonań, ale także do refleksji nad znaczeniem jej prac dla współczesnego rozumienia społeczeństwa i jego przemian.