W tych dniach Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Orkana w Limanowej obchodziło 80-lecie działalności.
Jest więc okazja, aby przybliżyć tą postać Profesora Józefa Staniszewskiego, nauczyciela tegoż Liceum, przypominając artykuł Józefa Szymona Wrońskiego z 2003 roku z cyklu „Galeria Portretów sławnych ludzi, których imiona noszą limanowskie ulice”, który był publikowany w Echu Limanowskim nr 106-107.
Józef Staniszewski (1909 – 1995)
Curriculum vitae Profesora: Józef Staniszewski urodził się 29 kwietnia 1909 r. w Rzykach w powiecie wadowickim. Do 1918 r. przebywał wraz z rodzicami i rodzeństwem w Żywcu, gdzie pobierał nauki w miejscowej szkole. W 1918 r. jego ojciec – pracownik Urzędu Skarbowego został przeniesiony służbowo do Zamościa, gdzie młody Józef wstąpił do ośmioklasowego gimnazjum humanistycznego im.Jana Hetmana Zamoyskiego, które ukończył w 1927 r. z pomyślnym wynikiem. Bezpośrednio po maturze zapisał się na Wydział Chemiczny Politechniki Lwowskiej. Niestety, po półtorarocznej nauce przerwał studia z przyczyn rodzinnych i choroby. W roku 1931/32 odbył obowiązkową służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, w województwie warszawskim. W latach 1933-1934 przebywał w Zamościu i pracował jako nauczyciel – korepetytor. Jesienią 1934 r. zapisał się na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Jako zastępca asystenta Zakładu Meteorologii USB Jego nazwisko pod nr 42 figuruje na liście protestujących asystentów przeciwko decyzji zamknięcia Uniwersytetu Wileńskiego. Wybuch wojny przerwał jego studia. W stopniu podporucznika rezerwy piechoty brał udział w walkach obronnych. W latach 1940-1944 przebywał początkowo w Wilnie, następnie w Państwowym Majątku w Zatroczu (gmina Troki) koło Wilna, gdzie pracował w majątku rolnym. 23 stycznia 1945 r. został w Wilnie zmobilizowany do Wojska Polskiego i wcielony do I Armii Polskiej.
1 grudnia 1945 r. został zwolniony z wojska celem ukończenia studiów, przerwanych wybuchem wojny. W 1946 r. uzyskał dyplom magisterski Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jednocześnie od 11 stycznia 1946 r. aż do 1 października 1947 r. pracował jako referent w Biurze Zakupów Dyrekcji Polskiego Monopolu Solnego w Krakowie przy ul. Czystej 7.
Z dniem 1 października 1947 r. przeszedł do szkolnictwa średniego, obejmując obowiązki nauczyciela w Gimnazjum Ogólnokształcącym i Liceum Pedagogicznym w Limanowej.
W limanowskim Liceum Ogólnokształcącym przepracował do wieku emerytalnego. Zmarł 9 czerwca 1995 roku.
Są ludzie, o których się pamięta. Są ludzie, o których się nigdy nie zapomina. Takim był Profesor Józef Staniszewski-nauczyciel Liceum Ogólnokształcącego w Limanowej.
Profesora można by scharakteryzować trzema rzeczownikami: patriota, chrześcijanin, wychowawca.
-Profesor był wielkim patriotą, kochającym swoją Ojczyznę, tę małą i tę dużą. Swemu rozmiłowaniu w tej małej ojczyźnie dawał wielokrotnie wyraz czy to w swoich wystawach fotograficznych, czy to w fotografiach naszej Bazyliki limanowskiej. Można powiedzieć był mistrzem fotografii czarno-białej. Swoje fotografie wykonywał z wielkim pietyzmem, dosłownie je pieścił i dopiero wówczas mogły ujrzeć światło dzienne.
Był zauroczony Limanową i jej wprost cudownym krajobrazem. Znana jest Jego praca konkursowa w formie eseju pt.: Moje miasto, za którą otrzymał 1-szą nagrodę. Cieszył się każdym sukcesem Limanowej i sukcesem jej mieszkańców.
Wyławiał miejscowe talenty i starał się je duchowo wspierać. Był patriotą, miłującym wszystko co dobre i polskie, toteż wszelkiego rodzaju waśnie polityczne, czy też ideologiczne, ogromnie Go bulwersowały i wręcz bolały. Z tego powodu cierpiał. Denerwował się, oglądając programy przedwyborcze – kampanię wyborczą. Był Polakiem, który jak w soczewce skupiał cechy Polaka-Patrioty, wiernego swojej Ojczyźnie, Jej oddanego, zdyscyplinowanego i pracowitego.
-Profesor był człowiekiem głęboko wierzącym – praktykującym katolikiem.
Żywił ogromną cześć dla Stwórcy. We Mszy św. uczestniczył w postawie pełnej czci i wiary: na stojąco, tzn. nie korzystał z ławki, dopóki pozwalało Mu na to zdrowie. Modlitwy domowe odmawiał stojąc lub klęcząc, zwrócony w stronę wschodnią, skąd przyszło światło Chrystusa. Jako intelektualista starał się swoją wiarę stale udoskonalać i w ten sposób udoskonalał siebie, poszukując Boga i doświadczając Go w codziennym życiu wszędzie: w roślinach, drzewach, które fotografował. O Profesorze ks. prałat Jan Bukowiec powiedział, iż to człowiek święty.
Profesor ma ogromne zasługi dla limanowskiego lokalnego Kościoła: po pierwsze fotografował Bazylikę limanowską, w której się tak często modlił, będąc początkowo parafianinem limanowskim: po drugie – dla kościoła św.Stanisława Kostki w Limanowej-Sowlinach, gdzie przyszło Mu spędzić lata emerytury aż po schyłek życia, w których to latach dokonał mozolnej pracy, wykonując dokumentację fotograficzną budującego się wówczas kościoła. Nigdy nie dzielił Limanowej na centrum z Bazyliką i Sowliny z kościołem św. Stanisława Kostki. Chociaż rozróżniał wielość i doceniał samodzielność, to jednak w jedności, stanowiącej całość, widział urok i siłę społeczeństwa. Dlatego też Limanowa, to było dla Profesora jedno wspólne miasto z jego dzielnicami, w którym
-jak podkreślał króluje Pani Nasza Limanowska i Jej wierni czciciele, prowadzeni przez trzech prałatów na czele z J. E. Biskupem Rodakiem. Limanowa – mawiał Profesor – przeżywa swoje wielkie lata.
– Profesor był Wychowawcą przez wielkie W. Chociaż w Liceum mnie nie uczył, to jednak doświadczyłem owego wychowania: mądrego, niemal ,,podskórnego”, także dosyć często w licznych rozmowach z Profesorem, gdy odwiedzałem Limanową, będąc zapraszanym przez Niego. Powiem wprost: Profesor czekał na moje wizyty. Pytał o Kraków, o atmosferę na krakowskich uczelniach, o studentów, o wystawy, premiery teatralne i koncerty. Tego wszystkiego był ciekaw, a także dumny z tego, iż tylu młodych Polaków, w tym limanowian kształci się i zdobywa ostrogi naukowe. A ja, odwiedzając Profesora, lubiłem to mieszkanie, pełne obrazów, rzeźb, świątków i książek.
Tworzyło to klimat dla naszych serdecznych rozmów.
– Profesor lubił dzieci, chętnie z nimi rozmawiał, specjalnie dla nich nagrywał filmy przyrodnicze, na prezentację których następnie zapraszał. Pokazywał chętnie limanowskie ciekawostki np. w Prywatnej Izbie Łowieckiej u pp. Mamaków. Często zapraszał dzieci do Muzeum i prowadził na wystawy do Muzeum Ziemi Limanowskiej, którego był jednym z założycieli.
Czynił to zgodnie z wyniesioną z Zamoyskiego Gimnazjum maksymą: iż takie będą Rzeczpospolite, jakie ich młodzieży chowanie.
Profesor miał kilka wystaw fotograficznych, ale najbardziej utkwiła mi w pamięci ta z maja 1994 roku. Bowiem odbierając liczne gratulacje zwiedzających Profesor uśmiechnął się i dodał: Jest to moja ostatnia wystawa. Dla Profesora była to rzeczywiście ostatnia, ale dla nas – miejmy nadzieję, iż NIE, gdyż pozostawiony dorobek życia Profesora, w postaci licznych fotografii, z czasem powinien zaowocować w następnej, tym razem wspomnieniowej, która miejmy nadzieję odbędzie się za dwa lata, gdy wspominać będziemy 10 rocznicę śmierci Profesora.
Jedna z ,,wakacyjnych” uczennic Marynia Pohorecka pozostawiła w podzięce Profesorowi, taki oto wiersz:
Pracował dla Ojczyzny,
Poświęcił się młodzieży,
I my o Nim nie zapomnimy,
Choć w grobie złożony leży.
Choć już Go z nami nie ma,
Pamięć po nim została;
Największa dla mnie Jego osoba
I fotografia mała.
Pan Józef Staniszewski,
Profesor matematyk,
Miłośnik polskiej ziemi
Artysta fotografik.
Wspomnienia przelewam na papier,
By nigdy nie odeszły,
By zawsze z nami zostały
I w zapomnienie nie pierzchły.
Dla swoich zamiłowań
Poświęcił czasu wiele;
Dla ludzi był przykładem
Oraz nauczycielem.
Dobroć po nim została
I praca cała Jego,
Bo całe życie pracował
I dopiął wreszcie swego.
Dzisiaj Mu zawdzięczamy
Przebyte razem chwile;
Był dobry, wyrozumiały,
I przy nim było mile.
Niech nigdy nie zapomni
Limanowska Ziemia,
Że żył On długo z nami
I nie chce zapomnienia
[…]
(Marysia Pohorecka lat 12 Kraków)
Zaprezentowany wyżej ,,opisany” portret Profesora jest odzwierciedleniem konterfektu, jaki widzimy na fotografii.
Z tej fotografii przemawia człowiek o silnymi niezłomnym charakterze, głębokim życiu wewnętrznym i niewątpliwych walorach duchowych. Była to osobowość niepowtarzalna, a godna naśladowania nie tylko przez młodzież, ale także przez dorosłych. Jako turysta zakochany w ojczystych górach często organizował wycieczki z młodzieżą, by mogła poznawać piękno gór. Nic więc dziwnego, iż od paru lat organizowany jest rajd Jego imienia. W podzięce dla Profesora w I Liceum Limanowskim, gdzie pracował powstała z inicjatywy Dyrektora i grona pedagogicznego Izba Pamięci im. prof. Józefa Staniszewskiego. Owa Izba jest przedłużeniem Jego życia we wspomnieniach społeczności limanowskiej.
Dla mnie – w tym moim rodzinnym mieście – Profesor był jedną z bardzo istotnych i ważnych postaci, dlatego też po odejściu Profesora Limanowa nie jest już tą samą – taką
samą. Dobrze się więc stało, iż Ojcowie miasta zadbali o to, by jedna z ulic rozwijającego się miasta na osiedlu Marsów nosiła Jego imię.
Na to sobie całkowicie zasłużył.
Limanowa, Józef Szymon Wroński
