Zakończyły się XIX Ogólnopolskie Spotkania Kowali w Wojciechowie, po dwóch tygodniach nauki odjechali również uczestnicy XXVIII Ogólnopolskich Warsztatów Kowalskich. Imprezy te organizowane nieprzerwanie od 1984 r, to wielkie święto społeczności kowalskiej, a także całego Wojciechowa. Jest to już jedyna impreza kowalska w Polsce, podczas której kowale przedstawiają swoje prace do konkursu. I choć wymaga to od nich ogromnego nakładu pracy, wydarzenie cieszy się coraz większym zainteresowaniem przedstawicieli tego ginącego zawodu. W tym roku ogólna liczba goszczących w Wojciechowie kowali i miłośników tego zawodu sięgała 80. Przyjechali nie tylko z całej Polski ale również z Czech i Węgier.
Organizatorem imprezy od wielu lat jest Gminny Ośrodek Kultury w Wojciechowie, który począwszy od pozyskania dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, od władz wojewódzkich, powiatowych i lokalnych oraz sponsorów do zadbania o najmniejszy szczegół, wkłada bardzo duży wysiłek aby impreza była zorganizowana na jak najlepszym poziomie. Całość wydarzenia została zorganizowana na placu przy Wieży Ariańskiej.
W XXVIII Ogólnopolskich Warsztatach Kowalskich wzięło udział szesnaście osób z terenu całej Polski w wieku od 18 do 52 lat. Były to osoby w większości zawodowo związane z pracą w metalu – początkujący kowale, ślusarze i metaloplastycy, ale również osoby na co dzień zajmujące się bardzo odległą od kowalstwa działalnością m.in. programista, dojarz czy biotechnolog. Adepci sztuki kowalskiej nabywali i doskonalili swoje umiejętności pod kierunkiem mistrzów: Andrzeja Słowika woj. podkarpackie, Kazimierza Kudły woj. podkarpackie i Stanisława Wozowicza woj. podkarpackie. Podczas Warsztatów uczestniczyli w zajęciach teoretycznych oraz praktycznych, poznając podstawowe techniki oraz narzędzia kowalskie i inne urządzenia związane z pracą kowala. Wysłuchali wykładów o historii kowalstwa, przepisach prawnych w prowadzeniu kuźni, marketingu, projektowaniu wyrobów kowalskich oraz o rekonstrukcji historycznych wyrobów kowalskich na bazie kanonów średniowiecznych. Odwiedzili również Kuźnię Romana Czernieca gdzie obejrzeli wyposażenie tradycyjnego warsztatu.
W ramach nauki organizowane były pokazy, podczas których instruktorzy prezentowali uczniom min. wykonywanie i regenerację narzędzi kowalskich oraz zabezpieczania wyrobów przed korozją. Każde zajęcia poprzedzone były instruktażem ze szczegółowym omówieniem wykonywanej czynności bądź operacji. Zajęcia trwały po 9 godzin dziennie. Zwiedzając Muzeum Kowalstwa uczniowie zapoznali się z dawnymi narzędziami używanymi w kuźni oraz z technikami zdobienia i kucia metalu na przykładzie wyrobów mistrzów kowalstwa z Polski i zagranicy.
Podczas zajęć praktycznych młodzi kowale wykonywali różne prace, na podstawie których poznawali kolejne techniki kowalskie. W tym roku powstały tradycyjne gwoździe kowalskie, podkowy, zawiasy, a także kwiaty, krzyże oraz inne elementy ozdobne. Kucie każdej z prac pozwalało przećwiczyć przynajmniej trzy poznane podstawowe operacje kowalskie. Mistrzowie Warsztatów z pomocą uczniów wykonywali również dar dla kościoła – okucia na wazony stojące przy wejściu. Nowością w tym roku na warsztatach był dzień współpracy ze studentami Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie na kierunku Projektowanie Wnętrz. Po wysłuchaniu instruktażu młodzi projektanci narysowali swoje projekty wyrobów kowalskich, a następnie nadzorowali adeptów sztuki kowalskiej przy ich wykonaniu, niejednokrotnie włączając się w ich kucie.
W wolną od zajęć niedzielę zorganizowana została Impreza pod nazwą MetalArt Festiwal. W jej programie był pokaz kucia noży w wykonaniu Bartłomieja Jędrasika ze Świdnika (BJ Custom). można było obserwować pokaz kucia noża w wykonaniu. Dużą atrakcję wydarzenia stanowiło podkuwanie konia przez Romana Czernieca z Kuźni Wojciechów. Zebrani widzowie mogli obserwować pokazy kucia artystycznego w wykonaniu mistrzów Andrzeja Słowika i Kazimierza Kudły, a najmłodsi bawili się na podwórku zabaw kowalskich, na którym grali w rzut podkową, układali puzzle kowalskie oraz wykuwali kowalskie medaliony. Oprawę muzyczną zapewniła Kapela Wojciechowska Na zakończenie wszyscy zebrani podziwiali Fire Show- pokaz ognia wykonany przez grupę MC Fire
Kulminacją imprez kowalskich były XIX Ogólnopolskie Spotkania Kowali organizowane w dniach 8 – 10 lipca 2021 r. podczas których niemal 50 kowali artystów z całej Polski a także z Czech i Węgier, uczestniczyło w wykładach i pokazach oraz startowało w konkursie kowalstwa artystycznego. Podczas Sympozjum pt. „Tradycyjne kowalstwo użytkowe i artystyczne jako twórcza inspiracja współczesnego odbiorcy” w ramach którego zostały przeprowadzone wykłady: „Kotlarstwo zapomniane rzemiosło metalowe” w wykonaniu Bernarda Nowakowskiego oraz ,,Tradycyjne motywy i techniki kowalskie – możliwość zastosowania w nowoczesnych realizacjach”, który przeprowadziła Małgorzata Michalska Nakonieczna.
W godzinach popołudniowych odbyło się również Walne Zebranie Stowarzyszenia Kowali Polskich, podczas którego oprócz omówienia spraw bieżących, przyjęto do grona zrzeszonych kowali 6 nowych członków – Andrzeja Karpińskiego z Orzysza woj. warmińsko – mazurskie, Andrzeja Dzwonkowskiego z Wałycza woj. kujawsko – pomorskie, Janusza Stępniewskiego z Warszawy, Rafała Fica z Wrocławia, Andrzeja Sumarę ze Strzegomia woj. dolnośląskie, Piotra Spallek z Nysy.
W drugim dniu Spotkań mistrzowie zmierzyli się w konkursie kowalstwa artystycznego i w konkursie o Nagrodę Kowali Polskich. Jako pracę domową kowale do oceny przedstawili WAGĘ dowolnego typu wykutą zgodnie ze sztuką kowalską. Natomiast temat pracy wykonywanej w Wojciechowie ogłoszony został na spotkaniu organizacyjnym w przeddzień konkursu. W tym roku był to wieszak – znak zodiaku. Do konkursu przystąpiło 23 drużyny. Ze względu na to rekordową ilość kowali, kucie odbywało się w trzech turach czasowych każda po 3 godziny. Zarówno tury jaki kowadła były losowane.
Uroczyste rozpoczęcie XIX Ogólnopolskich Spotkań Kowali, odbyło się w sobotę, 10 lipca ok. godz. 9.00. O godzinie 10.00 rozbrzmiał uroczysty marsz kowalski grany na kowadle przez Marcina Cimka z kuźni Strachosław. Po tym kowale ubrani w jednolite koszulki okolicznościowe przystąpili do konkursu kowalstwa artystycznego. Pracowali pod czujnym okiem jury w skład którego wchodzili – Wojciech Kowalczuk, etnograf z Białegostoku, Małgorzata Michalska Nakonieczna – Dziekan wydziału Projektowanie Wnętrz w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie, Stanisław Wozowicz, artysta plastyk i kowal oraz Roman Czerniec, kowal z Wojciechowa. Przy ocenie prac konkursowych jury brało pod uwagę zastosowanie tradycyjnych technik kowalskich i wierność tradycji regionalnej, poziom techniczny i artystyczny wykonanej pracy, estetykę i bogactwo formy, wkład pracy w jej wykonanie, funkcjonalność pracy
Przez cały dzień były prowadzone Wydarzeniu towarzyszyła ekipa Telewizji Lublin, która realizowała program pt. „Lato z TVP 3”. Podczas transmisji na żywo wypowiadali się zarówno organizatorzy Warsztatów i Spotkań Kowali jak i władze Wojciechowa, mistrzowie kowalstwa, adepci tego zawodu a także właściciele miejscowych atrakcji turystycznych. Audycja uatrakcyjniona była obrazami z ciekawych turystycznie miejsc w Wojciechowie dzięki temu wydarzenie, a także cała Gmina Wojciechów zyskała szeroką promocję.
Na scenie przy Wieży prezentowały się zespoły z Gminy Wojciechów: Kapela Wojciechowska, Klub Seniora, Sporniaczanki oraz Kapela z Morcinkowej Górki. W godzinach popołudniowych zaprezentował się zespół Horpyna.
Przez cały dzień odbywał się „Pokaz tradycyjnego wykonywania naczyń z miedzi i mosiądzu” w wykonaniu Bernarda Nowakowskiego. Pokaz ten cieszył się ogromnym zainteresowaniem kowali i uczniów, a także publiczności. Autor pokazu promował podczas imprezy swoją książkę pt. „Dawne kotlarstwo”, która również zdobyła duży podziw oglądających.
Pod koniec dnia wszyscy kowale zebrali się w Wieży aby oddać swój głos na prace wykonane przez swoich kolegów. Głosowali na wagę oraz na wieszak – zodiak. Przeliczone głosy wyłoniły zwycięzców Nagrody Kowali Polskich w tych dwóch kategoriach. Nagrodę tę ufundowało Stowarzyszenia Kowali Polskich.
Do późnego wieczora pokazy kowalstwa wykonywali Kowale z Czech, prezentując widzom swoje techniki kucia i zdobienia metalu.
Wieczorem kowale oraz zaproszeni goście spotkali się na wspólnym ognisku, a dla licznie zgromadzonej publiczności przy Wieży Ariańskiej zagrał F21, zespół CamaSutra, a na koniec DJ Pedro Electro poprowadził dyskotekę.
W niedzielę 10 lipca, jury omówiło, prace wykonane podczas konkursu kowalstwa artystycznego. Konstruktywne spostrzeżenia dotyczące techniki wykonania i zdobienia, a także zachowania zasad funkcjonalności i estetyki wag i wieszaków były dla kowali bogatym źródłem wiedzy. O godz. 11.00 kowale spotkali się przy kuźni aby razem udać się na mszę św. w ich intencji. Ksiądz podziękował kowalom za dar dla kościoła – okucie wazonów wykonane przez mistrzów Andrzeja Słowika, Kazimierza Kudłę, Stanisława Wozowicza.
Po mszy, barwny korowód prowadzony przez Orkiestrę Dętą OSP w Wojciechowie udał się na plac przy Wieży Ariańskiej, gdzie odbywała się dalsza część Spotkań. Zgromadzeni widzowie wysłuchali koncertu Wojciechowskiej Orkiestry Dętej. Duże zainteresowanie publiczności wzbudzał pokaz wykonywania naczyń z miedzi i mosiądzu, a także pokazy kowalstwa artystycznego .
O godzinie 14.00 nastąpiło uroczyste zakończenie XXVIII Ogólnopolskich Warsztatów Kowalskich oraz XIX Ogólnopolskich Spotkań Kowali. Decyzją mistrzów – nauczycieli wszyscy uczestnicy Warsztatów otrzymali nagrody rzeczowe. Były to pamiątkowe młotki, na których mistrzowie złożyli podpisy oraz skrzynki narzędziowe i koszulki okolicznościowe. Za szczególne zaangażowanie w pomoc kowalom podczas konkursu otrzymali nagrody ufundowane przez Karczmę Biesiada Barbary i Włodzimierza Czernieców oraz Polifarb Łódź.
W konkursie kucia artystycznego rozgrywanym podczas XIX Ogólnopolskich Spotkania Kowali ze względu na dużą różnorodność wykonywanych prac jury w tym roku postanowiło przyznawać nagrody w dwóch kategoriach.
Za pracę domową – WAGĘ, jury przyznało Grand Prix Romanowi Paratowi z Gorzejowej woj. podkarpackie. Zdobywca Grand Prix otrzymał kowadło dwurożne ufundowane przez firmę Perun. Dwie równorzędne I Nagrody trafiły dla Tomasza Pelinskiego z Jędrzejewa woj. kujawsko – pomorskie oraz Rafała Fica z Wrocławia woj. dolnośląskie, dwie równorzędne II Nagrody otrzymali Bartek Gazda z Tuszymy woj. podkarpackie oraz Andrzej Słowik z miejscowości Łęki Górne woj. podkarpackie, dwie równorzędne III Nagrody otrzymali Kazimierz Kudła z Zawady woj. podkarpackie oraz Kazimierz Jabłoński z Niedźwiady woj. podkarpackie.
W tym konkursie wyróżnienia otrzymali : Marek Banasiak z Siedlina woj. mazowieckie, Marcin Cimek ze Starachosławia woj. lubelskie, Andrzej Dzwonkowski z Wałycza woj. kujawsko – pomorskie, Kacper Gazda z Tuszymy woj. podkarpackie, Marian Kwaśny ze Zbąszynia woj. wielkopolskie, Laszlo Vajda Węgry, Jarosław Majdan z Wólki Panieńkiej woj. Lubelskie, Radek Medricki z Czech, Ryszard Skuza z Kielc woj. świętokrzyskie, Piotr Spallek z Nysy woj. opolskie, Janusz Stępniewski z Warszawy woj. mazowieckie, Ondrej Straka z Czech, Andrzej Sumara ze Strzegomia woj. dolnośląskie, Ryszard Szybiak z Łącznej woj. opolskie, Janusz Świst z Futomy woj. podkarpackie, Maciej Wiśniewski z Elbląga woj. warmińsko – mazurskie
W kategorii „Wieszak – znak zodaku” komisja postanowiła przyznać I nagrodę dla Ondrej Straka
z Czech, II nagrodę Laszlo Vajda z Węgier, III nagrodę dla Tomasza Peplinskiego z Jędrzejewa woj. kujawsko – pomorskie. Fundatorem nagród pieniężnych był Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu a także Wójt Gminy Wojciechów, Rada Gminy Wojciechów, Gminny Ośrodek Kultury w Wojciechowie. Nagrodzeni otrzymali również Farby ufundowane przez Polifarb Łódź
Nagrodę Kowali Polskich przyznawali sami kowale głosując na pracę swoich kolegów. Stowarzyszenie Kowali Polskich przekazując finanse na ten cel zdecydowało, iż Nagroda będzie również przydzielana w dwóch kategoriach.
W wyniku głosowania kowali w kategorii WAGA pierwszą nagrodę otrzymał I nagrodę otrzymał Laszlo Vajda z Węgier woj. podkarpackie zdobywając 20 punktów, II nagrodę otrzymał Tomasz Peplinski z Jędrzejewo woj. kujawsko – pomorskie zdobywając 18 punktów i III nagrodę otrzymał Andrzej Słowik z Łęk Górnych woj. podkarpackie zdobywając 16 punktów.
Natomiast w kategorii „Wieszak – znak zodiaku” kowale przyznali dwie równorzędne pierwsze nagrody pieniężne oraz farby ufundowane przez Polifarb Łódź otrzymali: Janusz Świst z Futomy, woj. podkarpackie Ondrej Straka z Czech, zdobywając po 19 punktów.
Przez cały dzień publiczność odwiedzająca imprezę mogła głosować na wagi przedstawione do konkursu. Spośród 178 oddanych głosów, największą popularność publiczności zdobył Andrzej Sumara ze Strzegomia woj. dolnośląskie zdobywając otrzymując głosów 28 głosów. II Nagrodę zdobył Janusz Świst z Futomy woj. podkarpackie zdobywając 21 głosów. Kowale otrzymali nagrody ufundowane przez Zakłady Metalowe Spółdzielnia Pracy „STALMECH” z Kielc oraz Karczmę Biesiada Barbary i Włodzimierza Czernieców.
Ogromne zaangażowanie w organizację imprezy wykazało Stowarzyszenie Kowali Polskich świadcząc pomoc merytoryczną i doradczą. Członkowie Stowarzyszenia Kowali Polskich otrzymali koszulki okolicznościowe i naszywki z logo organizacji.
Wagi i wieszaki wzbogacą zbiory Muzeum Kowalstwa w Wojciechowie. Stanowić one będą dla młodych pokoleń doskonały przykład regionalnego wzornictwa i tradycyjnego sposobu kucia, będą również żywą reklamą swoich wykonawców.
Po uroczystym rozdaniu nagród na scenie prezentowały się zespoły: Mariusz Kalaga & Trio, Kalina Folk, Kapela Wojciechowska, NieOkiemZnani, a gwiazdą wieczoru był zespół AfterParty.
Imprezy urozmaicił kiermasz sztuki ludowej i wystawa wyrobów kowalskich. Do uatrakcyjnienia imprezy przyczyniła się również profesjonalna obsługa konferansjerska w wykonaniu Stanisława Jaskułki.
Do późnego wieczora licznie zgromadzona publiczność przyglądała się pokazom kucia w wykonaniu Katarzyny i Tomasza Pelpinskich, Laszlo Vajdy i Bernarda Botond, Piotra Spallek, Andrzeja i Kuby Dzwonkowskich oraz Ryszarda Szybiaka. Impreza zakończyła się w późnych godzinach nocnych.
W poniedziałek, 11 lipca w Wociechowie odbył się egzamin czeladniczy w zawodzie kowala, do którego przystąpiło 3 osoby. Jako pracę domową kandydaci wykonali świecznik stojący, natomiast na miejscu, podczas egzaminu praktycznego kuli wieszaki. Po zdaniu części teoretycznej egzaminu, do grona kowali z tytułem czeladniczym dołączyli: Andrzej Dzwonkowski, Janusz Stępniewski oraz Paul Krzyszkowski. Gratulujemy!
Mamy nadzieję, ze zarówno kowale jak i publiczność spędzili miłe chwile na tegorocznym Święcie Kowali w Wojciechowie i z niecierpliwością czekają przyszłorocznego Spotkania, które planowane jest tradycyjnie na drugi weekend lipca.
Dziękujemy mistrzom za przepiękne prace pozostawione w Wojciechowie, podziwiamy ich talent i wkład pracy. Zapraszamy wszystkich do obejrzenia tych dzieł w Muzeum Kowalstwa i na terenie Wojciechowa.
Dziękujemy również instytucjom finansującym i wspierającym a także sponsorom i patronom medialnym.
