- Choroby nowotworowe są jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie, wpływając na życie milionów ludzi, ale nowotwory mają też słabe punkty - mówi prof. Kinga Kamieniarz-Gdula z Wydziału Biologii UAM, zdobywczyni grantu Proof of Concept, przyznanego przez Europejską Radę Badań (ERC, ang. European Research Council). Naukowczyni będzie próbować znaleźć nowe, bardziej efektywne terapie dla pacjentów onkologicznych.
Nowotwór rozwija się, gdy komórki w organizmie zaczynają niekontrolowanie się namnażać, czasem rozprzestrzeniając się do innych części ciała - wyjaśnia prof. Kamieniarz- Gdula. Jak mówi, nowotworzenie to złożony proces, który prowadzi do zaburzenia wielu ścieżek molekularnych - w zależności od lokalizacji i typu nowotworu ścieżki te mogą być różne. Obecne terapie przeciwnowotworowe często koncentrują się jedynie na kilku specyficznych celach molekularnych, co pozwala firmom farmaceutycznym szybciej i skuteczniej opracowywać leki. Jest to jednak metoda, która nie zawsze jest adekwatna do złożoności choroby - komórki nowotworowe, oprócz wspomnianej wyżej różnorodności, mogą zmieniać swój charakter wraz z upływem czasu oraz uodparniać się na podawane leki.
Niedawno odkryto, iż piętą achillesową komórek rakowych jest końcowy etap przepisywania informacji genetycznej z genu (cząsteczki DNA) na RNA. Większość ludzkich genów ma kilka alternatywnych końców, a wybór tego adekwatnego może wpływać na końcowy produkt, czyli białko. Aby wykorzystać tę wiedzę w potencjalnej terapii przeciwnowotworowej, prof. UAM Kinga Kamieniarz-Gdula wraz z dr Martyną Plens-Gałąską opracowały innowacyjną metodę do poszukiwań nowych leków, które kierują wyborem, gdzie kończy się gen.
Zaprojektowana przez badaczki strategia jest unikalna, ponieważ pozwala na wysokoprzepustowe oraz bezpośrednie monitorowanie tego procesu. W ramach nowego grantu Proof of Concept przyznanego prof. Kamieniarz-Gduli przez Europejską Radę Badań (ERC, ang. European Research Council), naukowczynie zamierzają przebadać tysiące potencjalnych leków oraz dalej rozwijać opracowaną metodę. W konsekwencji mają nadzieję na znalezienie nowych oraz bardziej efektywnych terapii dla pacjentów onkologicznych.
Kinga Kamieniarz-Gdula jest biologiem molekularnym. Ukończyła studia magisterskie na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Następnie pracę doktorską oraz krótki staż podoktorski wykonała w dziedzinie chromatyny i epigenetyki u prof. Roba Schneidera w Instytucie Maxa-Plancka we Fryburgu w Niemczech. Następnie przeniosła się na Uniwersytet Oksfordzki, aby dołączyć do laboratorium prof. Nicka Proudfoota, dzięki zdobytemu stypendium Marii Skłodowskiej-Curie. W Oksfordzie prof. Kamieniarz-Gdula zmieniła swoją tematykę naukową - zafascynowała się końcami genów i zaczęła badać zachodzące na nich procesy zatrzymania transkrypcji oraz obróbki RNA.
fot. Adrian Wykrota
