Mam sześćdziesiąt osiem lat. Jestem wdową. Od dawna. Mąż odszedł cicho, we śnie, bez słów, bez pożegnania. Od tamtej pory żyję jak we mgle. Dnie zlewają się w jeden, twarze ulatują z pamięci, wydarzenia nie zapisują się w sercu. przez cały czas pracuję – nie dla pieniędzy, ale by nie oszaleć w tej ciszy. Praca to ostatnie godziny w ciągu dnia, kiedy czuję się choć trochę potrzebna.
Nie narzekam. Po prostu stwierdzam fakty. Nie mam pasji, hobby, marzeń. Wszystko, co było, jest już przeszłością. Nie szukam, nie próbuję, nie liczę. Pewnie po prostu jestem stara. Ale najbardziej ciąży nie wiek, a samotność, która przywarła do ścian mojego mieszkania na obrzeżach Warszawy jak pleśń – cicho, niezauważalnie, ale nieubłaganie.
Postanowiłam spróbować. Pomyślałam: może syn z rodziną się do mnie przeprowadzi? Ma troje dzieci, dom robi się ciasny, a ja mam wolną sypialnię, pościel w szafach, miejsce na dziecięce zabawki. Logiczne, prawda? Miejsce jest, chęci też. Ale życie rzadko bywa proste.
Syn wysłuchał, nie przerywał. Potem zadzwoniła synowa. Grzecznie, ale z chłodem w głosie.
– Wie pani, Danuto, u nas wszystko już urządzone. Dzieci przyzwyczaiły się do swojej przestrzeni. A poza tym, wspólne mieszkanie… to skomplikowane. Każdy ma swoje nawyki, swój rytm.
Zrozumiałam. Jestem dla nich ciężarem. Starą kobietą, którą trzeba tolerować. A ja nie prosiłam przecież o wiele – tylko o to, by być blisko.
Córka… Z nią chętnie bym zamieszkała. Ale ma swoją rodzinę, swoje sprawy. Nie powiedziała wprost, iż jestem niechcianym gościem, ale… wystarczy spojrzenie jej męża, gdy za długo siedzę w kuchni po kolacji. Córka jest uprzejma – zawsze naleje herbatę, nakarmi, wysłucha. Tylko im częściej tam bywam, tym trudniej wracać do pustego mieszkania, gdzie zegar tyka głośniej niż telewizor.
Mówią, iż nie jestem stara. Że życie nie kończy się na emeryturze. Że mogę pojechać na wycieczkę, zapisać się na zajęcia, spróbować jogi. „Po prostu zamykasz się przed światem” – mówią.
– Mamo, naprawdę myślisz, iż z nami byłoby ci lepiej? – pyta córka. – Przecież nie odpoczniesz, cały czas będziesz czuła się nie na miejscu.
– Znajdź coś, co cię naprawdę uszczęśliwi – mówi syn. – Może biblioteka, basen? Teraz tyle możliwości…
A ja stoję i milczę. Bo jak wytłumaczyć, iż nie chodzi mi o hobby? Nie o wystawy czy nordic walking. Tylko o żywy głos rano. Tupot dziecięcych nóg w przedpokoju. Poranną herbatę zaparzoną nie tylko dla siebie. Kogoś, kto po prostu jest obok.
Mówią mi: „Możesz jeszcze znaleźć miłość”. Dla mnie to już śmieszne. Gdzie ja, z moimi zmarszczkami, zmęczonymi oczami i pamięcią, w której więcej przeszłości niż przyszłości?
Tak, żyję. Ale mam wrażenie, iż obok życia. Obok świąt, obok rozmów, obok śmiechu, który kiedyś rozlegał się w kuchni. Teraz cisza. I ja.
Nie proszę o litość. Chcę tylko zrozumieć: dlaczego jestem zbędna w życiu tych, dla których nie spałam nocami, gotowałam, prasowałam, podnosiłam z gorączką? Dlaczego w ich domach nie ma już dla mnie miejsca? Nie jestem obca. Jestem matką. Babcią. Rodzoną.
Czy bycie potrzebną to luksus, na który zasługują tylko młodzi?
Nie wiem, jak przekonać dzieci, by mnie zabrały. Może nie warto. Może duma powinna podpowiedzieć: „Żyj, jak potrafisz. Nie narzucaj się”. Ale serce nie zna dumy. Po prostu tęskni. I marzy – po swojemu, po staremu – iż pewnego dnia zadzwoni telefon i usłyszę:
– Mamo, przemyśleliśmy. Przeprowadź się. Brakuje nam ciebie.
