Światowy Dzień Słuchania

lesko.info 9 godzin temu

Światowy Dzień Słuchania obchodzimy co roku 18 lipca. To wyjątkowa okazja, by zwrócić uwagę na znaczenie uważnego słuchania — nie tylko w komunikacji międzyludzkiej, ale również w budowaniu empatii, zrozumienia i autentycznych relacji z innymi ludźmi. Słuchanie to coś więcej niż samo odbieranie dźwięków — to aktywny proces, który pozwala nam dostrzec emocje, potrzeby i intencje drugiej osoby. W świecie pełnym pośpiechu i powierzchownej komunikacji, umiejętność świadomego słuchania staje się kluczowa dla lepszej jakości dialogu, współpracy i wzajemnego szacunku.

Światowy Dzień Słuchania (World Listening Day) – 18 lipca

Światowy Dzień Słuchania, obchodzony każdego roku 18 lipca, to międzynarodowe wydarzenie promujące refleksję nad rolą słuchu i słuchania w życiu człowieka oraz w relacjach z otoczeniem. Został ustanowiony przez organizację World Listening Project w 2010 roku jako forma uhonorowania urodzin Raymonda Murraya Schafera (1933–2021) – kanadyjskiego kompozytora, pedagoga, myśliciela i pioniera w dziedzinie ekologii akustycznej.

Kim był Raymond Murray Schafer?

Schafer był twórcą pojęcia „soundscape” – pejzażu dźwiękowego, czyli całości środowiska akustycznego, które słyszymy w danym miejscu i czasie. Uważał, iż dźwięki niosą ważne informacje o kondycji społeczeństwa i przyrody, a ich zrozumienie pomaga lepiej funkcjonować w świecie.

W swoich pracach nawoływał do:

wsłuchiwania się w otoczenie w sposób świadomy i uważny,
przywracania harmonii między człowiekiem a jego środowiskiem dźwiękowym,
rozwijania słuchowej wrażliwości jako równie istotnej, co wizualna percepcja.

Cele i znaczenie Światowego Dnia Słuchania

1. Edukacja ekologiczna

Uświadamianie wpływu hałasu antropogenicznego (miejskiego, przemysłowego) na zdrowie ludzi i zwierząt.
Zwracanie uwagi na zanieczyszczenie dźwiękiem i potrzebę tworzenia przestrzeni ciszy.
Promowanie ochrony środowisk akustycznych (np. naturalnych dźwięków lasu, jezior, ptaków).

2. Uważność i dobrostan psychiczny

Praktyka uważnego słuchania (tzw. deep listening) może wpływać korzystnie na:
- redukcję stresu,
- poprawę koncentracji,
- pogłębienie kontaktu z samym sobą i otoczeniem.

3. Rozwijanie kompetencji społecznych

Słuchanie jest podstawą efektywnej komunikacji, empatii, rozwiązywania konfliktów.
Brak umiejętności aktywnego słuchania prowadzi często do nieporozumień i alienacji.

4. Wspieranie twórczości i badań

Święto inspiruje muzyków, artystów, badaczy i edukatorów do eksperymentów z dźwiękiem.
Zbiera społeczności wokół projektów dokumentujących pejzaże dźwiękowe świata (np. dźwięki miast, wsi, rzek, fabryk).
Wspiera rozwój dziedzin takich jak bioakustyka, akustyka architektoniczna, filozofia dźwięku, sztuka dźwięku.

Jak obchodzić Światowy Dzień Słuchania?

Indywidualnie:

Spędź 10–15 minut dziennie w ciszy, wsłuchując się w dźwięki wokół.
Unikaj słuchawek – pozwól uszom odbierać naturalny krajobraz dźwiękowy.
Nagraj krótkie nagranie otoczenia i zastanów się, co mówi o danym miejscu.

Społecznie i edukacyjnie:

Organizuj warsztaty uważnego słuchania dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
Prowadź spacery dźwiękowe (soundwalks), podczas których uczestnicy skupiają się wyłącznie na odbiorze dźwięków.
Zachęcaj do tworzenia map dźwiękowych (sound maps) różnych lokalizacji.
Prowadź zajęcia z edukacji akustycznej w szkołach, bibliotekach, domach kultury.

Artystycznie:

Twórz instalacje dźwiękowe, nagrania terenowe (field recordings), audiosztuki.
Bierz udział w międzynarodowych wydarzeniach organizowanych przez World Listening Project.
Użyj dźwięku jako materiału do pracy twórczej: w filmie, literaturze, teatrze, mediach cyfrowych.

Konteksty naukowe i kulturowe

Ekologia akustyczna bada relacje między istotami żywymi a ich środowiskiem dźwiękowym. Wskazuje na to, iż degradacja środowiska często wiąże się z utratą naturalnych pejzaży dźwiękowych.
Bioakustyka analizuje odgłosy zwierząt – ich sposób komunikacji, rytmy biologiczne, wpływ hałasu na populacje.
Etnomuzykologia i antropologia dźwięku zajmują się znaczeniem dźwięku i słuchania w kulturach tradycyjnych, rdzennych i współczesnych.
Psychologia słuchu bada, jak percepcja dźwięków wpływa na emocje, pamięć i procesy poznawcze.

Wybrane przykłady wydarzeń z poprzednich lat

„100 Hours of Listening” – projekt, w którym uczestnicy z całego świata przez 100 godzin rejestrowali i publikowali dźwięki ze swojego otoczenia.
„Global Sound Map” – interaktywna mapa z dźwiękami nagranymi przez ludzi z różnych zakątków świata.
Warsztaty „Listening for Change” – koncentrujące się na społeczno-politycznym znaczeniu słuchania w budowaniu bardziej empatycznych społeczeństw.

Cytaty i refleksje

„Świat dźwięku to świat pełen znaczeń, które najczęściej ignorujemy.” – R. M. Schafer
„Cisza nie istnieje – choćby w kompletnej izolacji coś w nas zawsze słyszy.”
„Słuchać to więcej niż słyszeć – to świadoma obecność w relacji.”

Podsumowanie

Światowy Dzień Słuchania to nie tylko święto zmysłu słuchu. To dzień refleksji nad tym, jak jakość naszego słuchania wpływa na jakość naszego życia – osobistego, społecznego i ekologicznego. W świecie pełnym hałasu, nadmiaru informacji i powierzchownej komunikacji, słuchanie staje się aktem odwagi i uważności. Warto ten dzień potraktować jako okazję do zatrzymania się, wsłuchania się w siebie, w innych i w świat – i uświadomienia sobie, iż prawdziwa zmiana zaczyna się od słuchania.