Niedawna sytuacja w szkole w Jiedong w prowincji Guangdong, która transmitowała obraz z sal lekcyjnych w internecie, wywołała szeroką debatę publiczną. Praktyka ta, przedstawiana przez niektóre instytucje jako metoda na „ścisłe zarządzanie” i promowanie transparentności, spotkała się z krytyką ze strony mediów, rodziców i ekspertów prawnych, którzy wskazują na poważne naruszenie praw uczniów.
Opis sytuacji
Instytucja edukacyjna w Jiedong zdecydowała się na publiczne udostępnianie w czasie rzeczywistym nagrań z kamer umieszczonych w klasach. Transmisje te były dostępne na platformach internetowych, co pozwalało każdemu obserwować zachowanie uczniów i nauczycieli podczas lekcji. Podobne przypadki miały miejsce również w innych częściach Chin, gdzie na platformach takich jak „Shuidi Zhibo” (Waterdrop Live) pojawiały się transmisje z różnych placówek, od przedszkoli po szkoły średnie.
Zwolennicy tego rozwiązania argumentowali, iż pozwala ono rodzicom na bieżąco śledzić postępy dzieci i zapobiegać problemom, takim jak przemoc w szkole. Niektórzy nauczyciele uważali również, iż obecność kamer motywuje uczniów do lepszego zachowania i poprawia dyscyplinę w klasie.
Jednakże, praktyka ta gwałtownie stała się przedmiotem kontrowersji. Internauci i komentatorzy zwrócili uwagę, iż ciągła obserwacja może wywierać na uczniach ogromną presję psychiczną, zwłaszcza na tych, którzy przygotowują się do ważnych egzaminów. Pojawiły się również obawy, iż transmisje są wykorzystywane jako narzędzie marketingowe do przyciągania uwagi i budowania wizerunku szkoły jako placówki o wysokich standardach.
Naruszenie przepisów prawnych
Eksperci prawni oraz media, w tym oficjalne źródła takie jak Dziennik Ludowy (RenMinRiBao), jednoznacznie wskazują, iż publiczne transmitowanie lekcji bez zgody narusza fundamentalne prawa jednostki. najważniejsze naruszenia dotyczą:
- Prawa do prywatności: Zgodnie z art. 1032 chińskiego kodeksu cywilnego, każda osoba fizyczna ma prawo do prywatności, a żadna organizacja nie może go naruszać poprzez szpiegowanie, nękanie czy upublicznianie prywatnych informacji. Sala lekcyjna, mimo iż jest miejscem publicznym, jest przestrzenią, w której uczniowie mają prawo do ochrony swojej prywatności.
- Prawa do wizerunku: Art. 1019 kodeksu cywilnego stanowi, iż bez zgody osoby zainteresowanej nie wolno tworzyć, wykorzystywać ani upubliczniać jej wizerunku. Transmitowanie twarzy uczniów bez ich wyraźnej zgody (lub zgody ich opiekunów prawnych w przypadku nieletnich) jest bezpośrednim złamaniem tego przepisu.
- Ochrony danych osobowych: Wizerunek jest uznawany za daną osobową. Publiczne udostępnianie nagrań stanowi przetwarzanie danych osobowych na masową skalę bez podstawy prawnej.
Prawnicy podkreślają, iż choćby jeżeli celem jest np. nagrywanie lekcji w celach edukacyjnych, musi się to odbywać po uprzednim poinformowaniu i uzyskaniu zgody. Wykorzystywanie wizerunku uczniów do celów, które mogą przynosić korzyści komercyjne (np. poprzez darowizny od widzów transmisji), jest uznawane za niedopuszczalne i nieetyczne.
Stanowisko władz i organów regulacyjnych
W odpowiedzi na kontrowersje, lokalne wydziały edukacji oraz organy państwowe zajęły zdecydowane stanowisko. Przedstawiciele Wydziału Edukacji zapowiedzieli podjęcie działań w celu zmuszenia instytucji do zaprzestania tych praktyk i wzmocnienia nadzoru nad treściami publikowanymi w mediach społecznościowych.
Władze podkreśliły, iż jeżeli szkoły chcą korzystać z technologii transmisji na żywo, muszą zastosować odpowiednie środki ochrony prywatności. Sugerowane rozwiązania obejmują:
- Zamazanie (blurowanie) twarzy uczniów na nagraniach.
- Ograniczenie dostępu do transmisji wyłącznie dla zweryfikowanej grupy odbiorców, np. rodziców, dzięki bezpiecznych metod autoryzacji (np. indywidualnych kodów dostępu).
Ministerstwo Edukacji Chin wydało również szczegółowe wytyczne dotyczące bezpieczeństwa na platformach do nauczania online, które nakładają na dostawców usług obowiązek ochrony danych osobowych i prywatności użytkowników. Oficjalne media, takie jak Dziennik Ludowy, aktywnie edukują społeczeństwo na temat praw przysługujących uczniom i wskazują możliwe ścieżki dochodzenia roszczeń, włączając w to negocjacje ze szkołą, skargi do organów nadzorczych oraz postępowanie sądowe w celu uzyskania odszkodowania.
Źródła:
- CCTV News. (2017-05-27). 【学校教室被网络直播惹争议】网络平台159个直播间直播教室.
- Phoenix New Media. (2017-03-11). 全国多地中小学教室被直播 律师：若未授权侵犯隐私.
- China Education and Research Network. (2017-05-08). “孩子上课”网络直播或泄露隐私 盘点各国如何监管.
- People’s Daily Online. (2017-04-26). “直播校园”引争议，学校难辞其咎.
- Ministry of Education of the People’s Republic of China. (2022-12-09). 直播类在线教学平台安全保障要求.
- peopleapp.com.
Leszek B. Ślazyk
e-mail: kontakt@chiny24.com
© www.chiny24.com
