UW na Forum Ekonomicznym w Karpaczu – dzień drugi

Śniadanie z udziałem rektorów oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego, sesja plenarna o bezpiecznej przyszłości, rozmowy o kobietach w nauce, sztucznej inteligencji, kosmosie i zrównoważonym rozwoju. W Karpaczu zakończył się drugi dzień obrad z udziałem przedstawicieli Uniwersytetu Warszawskiego.

– Cieszę się z udziału Uniwersytetu Warszawskiego w owocnych obradach podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu. Rozmowy panelowe, w których braliśmy udział, dotyczyły m.in. rozwoju badań podstawowych i możliwości ich zaimplementowania w praktyce, w tym badań w zakresie medycyny. Poruszyliśmy też temat polityki socjalnej uczelni i jej znaczenia dla zatrzymywania młodych talentów w polskich czy europejskich ośrodkach naukowych. Debaty dotyczyły również sztucznej inteligencji i jej wykorzystywania w biznesie – mówi prof. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego.

Debaty poprzedziło śniadanie z udziałem ministra nauki i szkolnictwa wyższego dr. Marcina Kulaska, podsekretarz stanu w MNiSW prof. Marii Mrówczyńskiej oraz rektorów polskich uczelni. Podczas spotkania poruszono kwestię stanu polskiej nauki, a także możliwości zwiększenia finansowania działalności szkół wyższych.

Rektor o bezpieczeństwie i roli AI

Prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW, był gościem sesji plenarnej poświęconej bezpiecznej przyszłości w konkurencyjnym świecie. W debacie z udziałem Elżbiety Czetwertyńskiej, prezeski Zarządu Banku Handlowego w Warszawie, Emanueli Claudii Del Re, byłej wiceminister spraw zagranicznych i byłej specjalnej przedstawicielki UE w regionie Sahelu, oraz Justina Gandy’ego, dyrektora zarządzającego MSD Polska, odpowiadał na pytania o to, jak w dzisiejszym świecie zbudować bezpieczną przyszłość dla naszych państw, społeczeństw i gospodarek; jak zarządzać ryzykiem, budować odporność i wykorzystywać szanse, które niesie ze sobą globalna rywalizacja; jak Europa może zadbać o swoje bezpieczeństwo i konkurencyjność w obliczu toczącej się wojny w Ukrainie oraz rosnącej roli Chin i nieprzewidywalnej postawy USA.

– Sytuacja jest bardzo skomplikowana, bo jeszcze kilkanaście lat temu świat wyglądał zupełnie inaczej. Procesy integracji i globalizacji zostały zaburzone przez tzw. czarne łabędzie. Tylko wtedy, gdy jesteśmy zintegrowani, możemy odgrywać jakąś rolę w konkurencji z Chinami, Rosją czy Indiami. Jednak z punktu widzenia militarnego pojawia się pytanie, czy Unia Europejska powinna mieć własną armię. Europa nie jest już monolitem. Każde państwo ma własne interesy – powiedział rektor UW, dodając: – Europa przyzwyczaiła się do spokojnego funkcjonowania. Dotychczas nie było mocnej presji na silną innowacyjność gospodarek i przemysłu obronnego. Dla porównania podejście USA było zgoła inne. Rzeczywistość się zmienia, można to zaobserwować m.in. w zakresie rozwoju AI. W pewnych dyscyplinach postęp jest ogromny.

W drugim panelu z udziałem rektora UW uczestnicy debatowali o roli uczelni w rozwoju sztucznej inteligencji dla strategicznych potrzeb państwa: jak znaleźć synergię i wykorzystać potencjał każdego z partnerów społecznych tego dialogu? Jak nadać tempo działaniom administracyjnym, pamiętając o aspektach etycznych oraz potrzebach ludzi? Jak odkrywać nowe rozwiązania, akceptując wysokie ryzyko niepowodzenia i jak tworzyć naukę, myśląc o jej zastosowaniu w życiu?

– Mamy znakomitą młodzież i to ona świadczy o naszej sile. Polscy licealiści wygrywają międzynarodowe olimpiady. Mamy wspaniałych ekspertów w dziedzinie AI, którzy odnoszą międzynarodowe sukcesy, jak Jakub Pachocki czy Wojciech Zaremba. Rzeczywistość się zmienia. Musimy być w różnych miejscach na świecie: uczyć, organizować konferencje etc. – mówił prof. Alojzy Z. Nowak.

Rektor UW zwrócił przy tym uwagę na młode talenty: – Czym mamy ich zatrzymać? Uważam, iż studenci Uniwersytetu Warszawskiego są nieprawdopodobnie dobrzy. Musimy zastanowić się nad nowym modelem nauczania. Może należy tworzyć uczelnie elitarne? Świat się bardzo otworzył. Jednocześnie nie można mówić o rozwoju bez odpowiedniego wsparcia finansowego.

W debacie moderowanej przez prof. Piotra Sankowskiego uczestniczyli też: prof. Jerzy Lis, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, prof. Arkadiusz Wójs, rektor Politechniki Wrocławskiej, prof. Krzysztof Zaremba, rektor Politechniki Warszawskiej, dr Dariusz Sztanderski, sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, i Anna Sobolak, posłanka na Sejm RP.

Nowe pokolenie liderów

W obliczu dynamicznych przemian technologicznych, społecznych i gospodarczych Europa potrzebuje nowego pokolenia liderów, naukowców i innowatorów. Polska, dysponując rosnącym potencjałem akademickim i badawczym, stoi przed wyzwaniem, jak skutecznie kształcić talenty i zapewniać im warunki do rozwoju w kraju, tak aby wzmacniały przewagę technologiczną Europy. Debata, zrealizowana przy wsparciu merytorycznym Uniwersytetu Warszawskiego, stała się przestrzenią do wymiany poglądów na temat roli edukacji, nauki i innowacji w budowaniu przyszłości. Spotkanie poprowadziła dr Grażyna Żebrowska z Instytutu Badawczego IDEAS. W panelu udział wzięli: prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW, prof. Piotr Sankowski z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW, prof. Krzysztof Pyrć z Uniwersytetu jagiellońskiego, prezes-elekt Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, i prof. Marek Konarzewski, prezes Polskiej Akademii Nauk.

– W Polsce pracuje wielu znakomitych nauczycieli akademickich, doskonale przygotowanych merytorycznie i potrafiących prowadzić zajęcia w różnych językach. Studenci zagraniczni, w tym ci z naszych partnerskich uczelni z Sojuszu 4EU+, podkreślają, iż mają poczucie, iż studiując na polskich uczelniach, takich jak Uniwersytet Warszawski, korzystają z edukacji na wysokim poziomie – wskazał rektor UW.

Co zrobić z najlepszymi, którzy idą na uniwersytety – jak ich zatrzymać? Jak wskazał prof. Piotr Sankowski: – W Polsce żyje się coraz lepiej, w szerokim tego słowa znaczeniu. Jesteśmy atrakcyjnym krajem zarówno do życia, jak i rozwoju zawodowego, w tym naukowego.

Rola kobiet w nauce

Kilka paneli podczas tegorocznego Forum poświęconych było roli kobiet w świecie nauki. W Pawilonie Polskiej Nauki prof. Ewa Krogulec, prorektor UW ds. rozwoju, rozmawiała na ten temat z prof. Iwoną Chmurą-Rutkowską z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. Agnieszką Chłoń-Domińczak, prorektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie ds. nauki, oraz dr Natalią Schmidt-Polończyk z Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.

– Cokolwiek powiemy na temat kobiet w nauce, będzie to albo narzekanie, albo niedostrzeganie problemu. A problem z postrzeganiem roli kobiet w nauce istnieje. Osobiście nie miałam powodów stwierdzić, iż byłam stopowana. Jednak obserwuję świat i widzę, iż w jednostkach naukowych nie jest pod tym względem łatwo. Badania wskazują, iż około 25% osób zarządzających w nauce stanowią kobiety. Nie chciałabym mówić o deficycie, tylko o wyzwaniach. Jaką naukę chcielibyśmy uprawiać? Spróbujmy odwrócić trend i sposób mówienia o nauce – mówiła prof. Krogulec.

3 września w Strefie UW odbyła się debata pt. „Złote spódnice, czyli liderki w zarządach – co nam da wdrożenie nowej dyrektywy?”. Dyskutowano o tym, jakie konsekwencje dla polskiego rynku będzie miała implementacja dyrektywy Women on Boards. Moderatorka Aleksandra Karasińska z Ringier Axel Springer Polska zaprosiła do rozmowy przedstawicielki polityki, administracji i biznesu, by przełamać mity i pokazać dane dotyczące obecności kobiet w zarządach i radach nadzorczych.

AI na uczelniach

Kanclerz UW Robert Grey wziął udział w debacie o sztucznej inteligencji w szkołach wyższych. O szansach i zagrożeniach związanych z tym tematem rozmawiał z ks. prof. Mirosławem Kalinowskim, rektorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, prof. Bernardem Ziębickim, rektorem Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, prof. Piotrem Bednarkiem, prorektorem Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu ds. Finansów, prof. Antoinem Godbertem z Académie de Paris, i Dariuszem Wieczorkiem, posłem na Sejm RP.

– Sztuczna inteligencja przestaje być tylko technologią, staje się nowym językiem cywilizacji. Językiem, który łączy politykę, biznes i naukę. jeżeli potraktujemy ją wyłącznie jako kolejne narzędzie, stracimy szansę, aby wykorzystać jej potencjał do budowania mostów między sektorami. A to właśnie uczelnie są miejscem, gdzie ten wspólny język powinien się rodzić i rozwijać – powiedział Robert Grey, dodając: – Młode pokolenie wchodzi w świat, w którym sztuczna inteligencja staje się naturalnym środowiskiem pracy i nauki. Ryzyko polega na tym, iż jeżeli AI będzie traktowana tylko jako „dostawca odpowiedzi”, to studenci przestaną zadawać pytania. Ale jeżeli potraktujemy AI jako partnera w procesie poznawczym,wtedy rozwijamy krytyczne myślenie, kreatywność i umiejętność selekcji informacji. najważniejsze jest więc, by nie demonizować AI, ale nauczyć studentów świadomego, etycznego i krytycznego korzystania z niej. To wymaga od uczelni nowego podejścia do dydaktyki.