Ponadczasowe słowa Jana Zamojskiego „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie” uświadamiają nam, iż edukacja, nauczanie i adekwatne wychowanie przyszłych pokoleń będą świadczyły o sile i wartości narodu. Kształtowanie postaw patriotycznych oraz pielęgnowanie i przekazywanie rzetelnej wiedzy o historii naszego kraju wpisują się w zadania, jakie mają pełnić pedagodzy. Akademia Zamojska dbając o rozwój studentów pedagogiki organizuje szereg działań mających na celu, jak najlepsze przygotowanie przyszłych nauczycieli, wychowawców i pedagogów do pełnienia ważnej roli w życiu społecznym.
4 czerwca 2024 r. studenci zrzeszeni w Sekcji Wolontariatu Studenckiego Koła Naukowego Pedagogów odbyli edukacyjną wizytę studyjną do Warszawy. Pierwszym punktem programu była wizyta w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Studenci mogli dowiedzieć się, w jaki sposób powstał zasób archiwalny IPN, jakie dokumenty zawiera, a także jak wygląda codzienna praca z archiwaliami. Cenne były informacje przekazane przez pracowników IPN dotyczące możliwości wykorzystywania zgromadzonych dokumentów do celów badawczych. Następnie studenci zwiedzili magazyn, gdzie przechowywane są materiały wytworzone przez wojskowe organy bezpieczeństwa PRL, oraz magazyn kartoteczny. W ramach wizyty uczestnicy wyjazdu mieli możliwość zobaczenia, w jaki sposób skanowane są różne rodzaje dokumentacji, w tym obiekty trójwymiarowe. Największe wrażenie zrobiła wizyta w pracowni konserwacji. Studenci mogli zaobserwować niezwykłą pracę nad zniszczonymi dokumentami oraz dowiedzieli się o czynnościach wykonywanych podczas zabezpieczania zniszczonych dokumentów. Całość wizyty w Archiwum IPN zakończyła prezentacja wybranych dokumentów na temat powojennego podziemia antykomunistycznego. Niezwykła prelekcja wygłoszona o działaniu poakowskich siatek wywiadowczych została połączona z przypomnieniem biografii kpt. Barbary Sadowskiej ps. „Robert”.
Kolejnym punktem wyjazdu studentów była wizyta w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL znajdujące się na terenie byłego Aresztu Śledczego przy ul. Rakowieckiej 37. Więzienie na Rakowieckiej pełniło funkcję głównego więzienia politycznego od roku 1945 i przez cały okres stalinowski, a byli w nim przetrzymywani najważniejsi członkowie podziemia niepodległościowego. To właśnie tutaj studenci mogli zobaczyć cele, w których przetrzymywano m.in. Augusta Fieldorfa ps. Nil, Łukasza Cieplińskiego ps. Pług, Witolda Pileckiego ps. Witold. Więzienie na Mokotowie nie było tylko miejscem odosobnienia, ale również miejscem kaźni. Na jego terenie wykonano ponad 350 wyroków śmierci, a liczba osób zakatowanych w trakcie śledztwa pozostaje nieznana. Studenci pedagogiki zapoznali się z tragiczną historią tego miejsca, mieli także możliwość obejrzenia wystawy z prac ekshumacyjnych, podczas których wydobyto ciała pomordowanych Polaków.
– Najbardziej poruszającym doświadczeniem podczas wycieczki do Warszawy było dla mnie zwiedzanie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Oglądając to miejsce mogłam zrozumieć niewyobrażalne okrucieństwo, jakiego doświadczyli więźniowie, oraz cierpienie i poczucie bezsilności ich najbliższych. Niewątpliwie traumy tamtych wydarzeń odziedziczyły również następne pokolenia osób więzionych, torturowanych i zabitych. Zwiedzanie takiego miejsca nie należy do przyjemnych doświadczeń, ale wzbogaca i przyczynia się do kształtowania wartości patriotycznych. Jestem wdzięczna, iż tyle osób wkłada wysiłek w to, abyśmy znali i pamiętali historię Żołnierzy Niezłomnych – mówiła studentka II roku pedagogiki, Justyna Winiarczyk.
Ostatnim etapem wizyty było odwiedzenie Cmentarza Wojskowego na Powązkach, o historii którego opowiedziała nam z wielkim zamiłowaniem pani przewodnik. Uczestnicy wizyty odwiedzili Kwaterę „Ł”, na której były prowadzone prace ekshumacyjne i skąd wydobyto wiele szczątków zamordowanych polskich patriotów przez władze komunistyczne. Studenci zapalili znicze pamięci na grobach poległych za wolność kraju.
– Odwiedzając Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej mogliśmy zobaczyć, w jaki sposób przechowywane są dokumenty, zaobserwować, jak wygląda przekształcenie różnych akt na kopie cyfrowe oraz proces rewitalizacji, aby mogły służyć jeszcze przez wiele lat. Było to bardzo interesujące doświadczenie, ponieważ mieliśmy okazję zobaczyć pracę wielu profesjonalistów z bliska, a także osobiście zapytać o zakres obowiązków na danym stanowisku. Odwiedzając Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ulicy Rakowieckiej, mogliśmy zaobserwować, w jakich warunkach przetrzymywano więźniów oraz obejrzeć ciekawą wystawę fotografii i przedmiotów znalezionych podczas ekshumacji zamordowanych tam osób. Wizyta w tym miejscu wywarła na mnie ogromne wrażenie i nakłoniła do pogłębienia wiedzy o funkcjonowaniu tego miejsca i nieludzkim traktowaniu więźniów przez władze komunistyczne. Ostatnim punktem wyjazdu był Cmentarz Powązkowski. Odwiedziliśmy groby osób poległych m.in. podczas II wojny światowej oraz ofiar więzienia z Rakowieckiej. Przy grobach postawiliśmy symboliczne znicze oddając hołd bohaterom. Dzięki wyjazdowi mogliśmy wzbogacić swoją wiedzę nie tylko w zakresie pedagogiki, ale również z wiedzy historycznej i archiwistyki, co jest niezwykle istotne w nabywaniu doświadczenia w pracy pedagoga – opowiadała o całym wyjeździe studentka pedagogiki, Jagoda Chojan.
Motywacją do tego typu wyjazdowych przedsięwzięć edukacyjnych jest dokształcanie przyszłych kadr wychowawców i pedagogów w zakresie historii i dziejów naszej Ojczyzny. Możliwość bezpośredniego obcowania z historią oraz przybliżanie praktycznych aspektów pracy instytucji specjalizujących się w archiwizacji i popularyzacji dokumentów stanowi uzupełnienie wiedzy teoretyczno-badawczej studentów. Pozwala to bez wątpienia poszerzyć warsztat pracy pedagoga i dochodzenie do prawdy poprzez analizę dokumentów źródłowych, na których opierają są badania i na bazie których powstają prace licencjackie i magisterskie w zakresie pedagogiki.
Fot. Archiwum IPN
