Chyba miłość już wygasła – Jesteś najpiękniejszą dziewczyną na tym wydziale – powiedział wtedy, wręczając jej bukiet polnych rumianków kupionych na targu przy metrze. Anna roześmiała się, przyjmując kwiaty. Rumianek pachniał latem i czymś nieuchwytnie adekwatnym. Michał stał przed nią ze wzrokiem człowieka, który wie, czego pragnie. A pragnął jej. Ich pierwsza randka odbyła się w Parku Skaryszewskim. Michał przyniósł koc, termos z herbatą i domowe kanapki zrobione przez jego mamę. Siedzieli na trawie do późnego wieczora. Anna zapamiętała jego śmiech, gdy odrzucał głowę, jego przypadkowe muśnięcia dłoni, spojrzenie, jakby była jedyną osobą w całej Warszawie. Po trzech miesiącach zabrali się do kina na francuską komedię, której nie rozumiała, ale śmiała się razem z nim. Po pół roku – przedstawił ją rodzicom. Po roku – zaproponował wspólne mieszkanie. – I tak spędzamy razem każdą noc – tłumaczył Michał, bawiąc się jej włosami. – Po co płacić za dwa mieszkania? Anna się zgodziła. Nie przez pieniądze. Po prostu przy nim świat nabierał sensu. Ich wynajęta kawalerka pachniała niedzielnym rosołem i świeżo uprasowaną pościelą. Anna nauczyła się gotować jego ulubione kotlety z czosnkiem i koperkiem, dokładnie tak jak robiła jego mama. Michał wieczorami czytał jej na głos artykuły o biznesie i finansach. Marzył o własnej firmie. Anna słuchała z pochyloną głową i wierzyła w każde jego słowo. Snuli plany: najpierw na wkład własny, potem własne mieszkanie, potem samochód. Dzieci, rzecz jasna. Chłopiec i dziewczynka. – Ze wszystkim zdążymy – mawiał Michał, całując ją w czubek głowy. Anna przy nim czuła się niezwyciężona. …Piętnaście lat życia razem pokryło się warstwą rzeczy, przyzwyczajeń, rytuałów. Mieszkanie w dobrej dzielnicy z widokiem na skwer. Kredyt hipoteczny na dwadzieścia lat, który spłacali szybciej, rezygnując z wakacji i restauracji. Srebrna Toyota pod blokiem – Michał sam wybrał, sam się targował, sam polerował maskę co sobotę. Duma rosła w piersi ciepłą falą. Sami wszystko wypracowali. Bez pieniędzy od rodziców, bez znajomości, bez szczęśliwego trafu. Po prostu pracowali, oszczędzali, wytrzymywali. Ona nigdy nie narzekała. choćby gdy padała na twarz i zasypiała w metrze wracając do domu. choćby gdy marzyła, by rzucić wszystko i uciec nad morze. Byli drużyną. Michał tak mówił, a Anna wierzyła. Jego dobro zawsze stawiała na pierwszym miejscu. Znała tę zasadę na pamięć, wplotła ją w swoje DNA. Zły dzień w pracy? Przygotowywała kolację, parzyła herbatę, słuchała. Kłótnia z szefem? Głaskała go po głowie i szeptała, iż wszystko się ułoży. Zwątpienie w siebie? Zawsze umiała wydobyć go z dołka. – Jesteś moim kotwicą, oparciem i przystanią – mawiał wtedy Michał. Anna się uśmiechała. Być czyjąś kotwicą – czyż nie to znaczy być szczęśliwą? Ciężkie czasy się zdarzały. Pierwszy raz – po pięciu latach, gdy firma Michała zbankrutowała. Trzy miesiące siedział w domu, przeglądając ogłoszenia i z dnia na dzień gasł. Drugi raz – jeszcze gorzej. Koledzy wmanewrowali go w aferę z dokumentami: nie tylko stracił pracę, ale został z poważnym długiem. Musieli sprzedać samochód, by wszystko spłacić. Anna choćby słowem nie wyrzuciła mu winy. Brała dodatkowe zlecenia, pracowała po nocach, oszczędzała na sobie. Martwiło ją tylko jedno – jak on się trzyma. Czy się nie załamie, nie straci wiary w siebie. …Michał się pozbierał. Znalazł jeszcze lepszą pracę. Kupili znowu Toyotę – znów srebrną. Życie wróciło na tor. Rok temu siedzieli w kuchni, kiedy Anna w końcu powiedziała głośno to, o czym myślała od dawna: – Może już czas? Przestałam być dwudziestolatką. jeżeli będziemy odkładać… Michał poważnie potaknął. – Zacznijmy się przygotowywać. Anna wstrzymała oddech. Tyle lat odkładania, czekania na odpowiedni moment – i wreszcie on nadszedł. Wyobrażała to sobie tysiące razy: małe paluszki obejmujące jej dłoń, zapach niemowlęcia, pierwsze kroki w ich salonie, Michał czytający bajki do snu. Dziecko. Ich dziecko. Nareszcie. Od razu zaczęła zmieniać wszystko: dietę, tryb dnia, wysiłek. Zapisała się do lekarza, zrobiła badania, zaczęła brać witaminy. Kariera zeszła na drugi plan, choć akurat wtedy miała dostać awans. – Jesteś pewna? – spytała szefowa, zerkając przez okulary. – Taka szansa jest raz w życiu. Anna była pewna. Awans oznaczałby wyjazdy, nienormowany czas, stres. Nie najlepsze warunki na ciążę. – Wolę przejść do oddziału – zdecydowała. Szefowa wzruszyła ramionami. Oddział był kwadrans od domu. Praca nudnawa, rutynowa, bez perspektyw. Ale można wychodzić o szesnastej i nie myśleć o niej do poniedziałku. Anna gwałtownie się odnalazła. Nowi współpracownicy byli mili, choć mało ambitni. Robiła sobie obiady w domu, spacerowała w przerwie, spała przed północą. Wszystko dla przyszłego dziecka. Wszystko dla ich rodziny. Chłód wkradł się niepostrzeżenie. Początkowo Anna nie przywiązywała wagi. Michał dużo pracuje, bywa zmęczony. Ale przestał pytać, jak minął jej dzień. Przestał przytulać na dobranoc. Przestał patrzeć na nią jak dawniej, gdy nazywał ją najpiękniejszą dziewczyną na wydziale. W domu zrobiło się cicho. Nie tak cicho jak trzeba. Kiedyś potrafili gadać godzinami o wszystkim i niczym. Teraz Michał całe wieczory siedział w telefonie. Krótko odpowiadał na pytania. Szli spać, odwróceni do siebie plecami. Anna leżała obok, patrząc w sufit. Między nimi przepaść szeroka jak pół metra materaca. Bliskość znikła zupełnie. Dwa tygodnie, trzy, miesiąc. Anna przestała liczyć. Mąż zawsze miał wymówkę: – Bardzo jestem zmęczony. Jutro, dobrze? Jutro nigdy nie przychodziło. Zapytała wprost, pewnego wieczoru zagrodziła mu drzwi do łazienki. – Co się dzieje? Powiedz prawdę. Michał patrzył gdzieś poza nią, w okolice futryny. – Wszystko w porządku. – Nieprawda. – Wymyślasz to. To tylko chwilowy kryzys. Przejdzie. Obszedł ją, zamknął się w łazience. Zaszumiała woda. Anna została w korytarzu z dłonią przy piersi. Tam bolało. Tępo, nieustannie. Wytrzymała jeszcze miesiąc. Potem już nie miała siły i spytała wprost: – Kochasz mnie jeszcze? Pauza. Długa, straszna pauza. – Ja… nie wiem, co czuję do ciebie. Anna usiadła na kanapie. – Nie wiesz? Michał wreszcie spojrzał jej w oczy. Widziała pustkę. Zagubienie. Ani śladu ognia sprzed piętnastu lat. – Chyba miłość się już skończyła. Od dawna. Milczałem, bo nie chciałem cię skrzywdzić. Miesiące żyła w tym piekle, szukając przyczyn. Może kłopoty w pracy. Może kryzys wieku. Może zły nastrój. A on po prostu przestał kochać. Milczał, kiedy ona planowała przyszłość, rezygnowała z kariery, przygotowywała się do macierzyństwa. Decyzja przyszła nagle. Dość tych „może”, „może się ułoży”, „trzeba poczekać”. Wystarczy. – Składam pozew o rozwód. Michał pobladł. Anna widziała, jak drgnął mu jabłko Adama. – Zaczekaj. Nie tak od razu. Możemy spróbować… – Spróbować? – Może dziecko wszystko zmieni. Ludzie mówią, iż dzieci łączą. Anna roześmiała się gorzko, nieładnie. – Dziecko by tylko wszystko pogorszyło. Nie kochasz mnie. Po co nam dzieci? Żeby potem rozstać się z niemowlakiem na ręku? Michał milczał. Nie miał w sobie żadnego sprzeciwu. Anna jeszcze tego samego dnia się wyprowadziła. Spakowała najpotrzebniejsze rzeczy, wynajęła pokój u znajomej. Pozew rozwodowy złożyła, kiedy przestały jej drżeć ręce. Podział majątku zapowiadał się długi. Mieszkanie, samochód, piętnaście lat wspólnych rzeczy i decyzji. Prawnik mówił o wycenie, udziałach, negocjacjach. Anna notowała i próbowała nie myśleć, iż ich małżeństwo zamieniło się w metry kwadratowe i konie mechaniczne. W końcu znalazła własną kawalerkę. Uczyła się żyć w pojedynkę. Gotować dla jednej osoby. Oglądać seriale w ciszy. Zasypiać na całym łóżku. Noce były najgorsze. Przyciskała twarz do poduszki i wspominała: rumianki z targu, koc w parku Skaryszewskim, jego śmiech, jego dłonie, jego głos szepczący „jesteś moją kotwicą”. Bolało nie do wytrzymania. Piętnaście lat nie da się wyrzucić z serca jak stare ciuchy do kontenera. Ale wśród bólu pojawiało się coś więcej. Ulga. Pewność, iż podjęła adekwatną decyzję. Zdążyła na czas, zanim związała swoje życie na zawsze dzieckiem z tym mężczyzną, zanim utknęła na lata w bezsensownym małżeństwie dla „dobra rodziny”. Trzydzieści dwa lata. Całe życie przed nią. Strach? Ogromny. Ale da sobie radę. Nie ma innego wyjścia.

Jesteś najpiękniejszą dziewczyną na tym wydziale powiedział wtedy, podając jej bukiet polnych rumianków kupionych na bazarze przy Politechnice.

Zofia zaśmiała się, przyjmując kwiaty. Pachniały latem i czymś nieokreślonym, ale adekwatnym. Marek patrzył na nią z determinacją kogoś, kto dokładnie wie, czego chce. A chciał właśnie jej.

Na pierwszą randkę zaprosił ją do Parku Łazienkowskiego. Marek przyniósł koc, termos z herbatą i kanapki zrobione przez jego mamę. Siedzieli na trawie do zmierzchu. Zofia pamięta, jak Marek śmiał się, odchylając głowę; dotykał jej ręki niby przypadkiem; patrzył, jakby była jedyną osobą w całej Warszawie.

Po trzech miesiącach zabrał ją do kina na francuską komedię, której nie zrozumiała, ale śmiała się razem z nim. Po pół roku poznała jego rodziców. Po roku poprosił, by z nim zamieszkała.

I tak śpimy razem każdej nocy argumentował Marek, bawiąc się jej włosami. Po co nam dwa mieszkania i dwa czynsze?

Zofia się zgodziła. Nie przez pieniądze. Po prostu z nim świat nabierał sensu.

Ich wynajęta kawalerka pachniała rosołem w niedziele i świeżo wyprasowaną pościelą. Nauczyła się gotować jego ulubione mielone z czosnkiem i koperkiem, dokładnie tak jak mama Marka. Wieczorami Marek czytał jej na głos artykuły o biznesie i finansach. Marzył o własnej firmie. Zofia słuchała z głową wspartą na dłoni i wierzyła w każde jego słowo.

Snuli plany: najpierw uzbierać na wkład własny, potem własne mieszkanie, potem samochód. I dzieci, oczywiście. Dwójka chłopiec i dziewczynka.

Ze wszystkim zdążymy mówił Marek, całując jej czubek głowy.

Zofia przytakiwała z ufnością. Przy nim czuła się nietykalna.

…Piętnaście lat wspólnego życia obrosło rzeczami, przyzwyczajeniami, rutyną. Mieszkanie w dobrej dzielnicy z widokiem na skwer. Kredyt hipoteczny na dwadzieścia lat spłacany szybciej, kosztem wakacji i wyjść do restauracji. Srebrna Toyota na parkingu Marek sam ją wybrał, sam negocjował cenę, co sobotę polerował maskę tak, iż aż lśniła.

Duma rosła w piersi ciepłą falą. Sami wszystko osiągnęli. Bez wsparcia rodziny, bez układów, bez fartów. Po prostu ciężko pracowali, oszczędzali, zaciskali zęby.

Ona nigdy nie narzekała. choćby gdy była tak zmęczona, iż zasypiała w metrze i budziła się na stacji końcowej. choćby gdy chciała rzucić wszystko i polecieć nad Bałtyk. Byli drużyną tak mówił Marek, a Zofia wierzyła.

Jego dobro zawsze było na pierwszym miejscu. Zofia miała to wyryte pod skórą. Zły dzień w pracy? Robiła obiad, nalewała herbatę, słuchała. Kłótnia z szefem? Głaskała go po głowie, szeptała, iż będzie dobrze. Kryzys wiary w siebie? Wyciągała odpowiednie słowa i podnosiła go na duchu.

Jesteś moją kotwicą, oparciem i zapleczem powtarzał Marek w takich chwilach.

Uśmiechała się wtedy. Być dla kogoś kotwicą czyż to nie szczęście?

Były trudne chwile. Pierwszy kryzys przyszedł po pięciu latach małżeństwa. Firma, w której pracował Marek, zbankrutowała. Trzy miesiące spędził w domu, wertując ogłoszenia o pracy, gasnąc z dnia na dzień.

Drugi raz było gorzej. Koledzy podrzucili mu trefne dokumenty, nie tylko stracił pracę, ale i sporą sumę pieniędzy. Musieli sprzedać samochód, by się spłacić.

Zofia nie powiedziała złego słowa. Brała dodatkowe zlecenia, pracowała po nocach, oszczędzała na sobie. Liczyło się tylko jedno żeby Marek się nie załamał. Żeby nie utracił wiary we własne siły.

…Marek się podniósł. Znalazł nową pracę, choćby lepszą. Znów kupili taką samą srebrną Toyotę. Życie wróciło do normy.

Rok temu, siedząc przy kuchennym stole, Zofia zebrała się na odwagę i powiedziała to, o czym myślała od dawna:

Może już czas? Nie mam już dwudziestu lat. jeżeli będziemy odkładać

Marek pokiwał głową, poważnie, z namysłem.

Zacznijmy się przygotowywać.

Zofia wstrzymała oddech. Tyle lat czekania, odkładania, szukania adekwatnej chwili. I oto jest TERAZ.

Wyobrażała sobie to setki razy: mała rączka w jej dłoni, zapach pudru dla niemowląt, pierwsze kroki po ich salonie. Marek czytający bajki na dobranoc.

Ich dziecko. Wreszcie.

Zaraz się zaangażowała zmieniła dietę, rytm dnia, zapisała do lekarzy, porobiła badania, zaczęła łykać witaminy. Kariera zeszła na dalszy plan, choć właśnie teraz miał ją czekać awans.

Jesteś pewna? zapytała szefowa, patrząc ponad okularami. Taka szansa jest raz w życiu.

Zofia była pewna. Awans oznaczał wyjazdy, nadgodziny, stres. Nie było to miejsce na ciążę.

Wolę przejść do oddziału bliżej domu zdecydowała.

Szefowa wzruszyła ramionami.

Oddział był piętnaście minut spacerem od bloku. Praca nudna, powtarzalna, bez perspektyw. Ale można było punkt szósta wyjść i nie myśleć o pracy w weekendy.

Szybko się odnalazła. Nowi współpracownicy byli mili, choć raczej bez większych ambicji. Przynosiła sobie obiady z domu, wychodziła na spacery w przerwie na lunch, kładła się spać przed północą. Wszystko dla wymarzonego dziecka, dla ich rodziny.

Chłód wkradł się niepostrzeżenie. Początkowo nie zwracała uwagi. Marek dużo pracował, był zmęczony to normalne.

Ale przestał pytać, jak jej minął dzień. Nie przytulał na dobranoc. Nie patrzył tym spojrzeniem, którym patrzył, gdy nazwał ją najpiękniejszą na wydziale.

W domu zrobiło się cicho. Dziwna, martwa cisza. Kiedyś godzinami przy stole rozmawiali o wszystkim i o niczym. Teraz Marek siedział cały wieczór w telefonie. Rzucał krótkie odpowiedzi. Zasypiał tyłem do niej.

Zofia leżała obok, patrzyła w sufit. Przepaść pół metra materaca.

Bliskość zniknęła. Dwa tygodnie, trzy, miesiąc Przestała liczyć. Marek zawsze miał wymówki:

Jestem strasznie zmęczony. Jutro, dobrze?

Jutro już nie przychodziło.

Zapytała wprost. Pewnego wieczoru zagrodziła mu drogę do łazienki.

Co się dzieje? Powiedz, tylko szczerze.

Marek patrzył nie na nią, a w okolice futryny drzwi.

Wszystko okej.
Nieprawda.
Coś sobie wkręcasz. Taki moment. Przejdzie.

Wyminął ją, zamknął się w łazience, puścił wodę.

Zofia stała w korytarzu, ściskając dłoń na piersi. Bolało. Tępo, czule, bez przerwy.

Wytrzymała jeszcze tylko miesiąc. Potem zebrała się na odwagę.

Czy ty mnie kochasz?

Cisza. Długa, przerażająca cisza.

Ja nie wiem, co do ciebie czuję.

Zofia usiadła ciężko na kanapie.

Nie wiesz?

W końcu spojrzał jej w oczy. Była w nich pustka. Zagubienie. Ani śladu ognia sprzed piętnastu lat.

Wydaje mi się, iż miłość już dawno się skończyła. Milczałem, bo nie chciałem cię zranić.

Całe miesiące Zofia żyła w jakimś piekle, nie znając prawdy. Szukała wyjaśnień, analizowała, łapała każde spojrzenie. Może problem w pracy? Może kryzys wieku średniego? Może zły nastrój nie mija? A on po prostu przestał kochać. I milczał, gdy ona rzucała wszystko dla ich rodziny, porzucała awans, szykowała się do macierzyństwa.

Rozwiązanie przyszło nagle. Żadnych już może, za jakiś czas, trzeba przeczekać. Dość.

Wnoszę pozew o rozwód.

Marek pobladł. Dostrzegła, jak drgnęło jabłko Adama na jego gardle.

Zaczekaj. Nie tak od razu. Możemy spróbować
Spróbować?
Może dziecko coś zmieni, co? Mówią, iż dzieci zbliżają.

Zofia parsknęła gorzko.

Dziecko wszystko jeszcze bardziej popsuje. Ty mnie nie kochasz. Po co nam dziecko? Żebyśmy się rozstawali z niemowlakiem na ręku?

Marek milczał. Nie miał już żadnych argumentów.

Zofia wyszła tamtego dnia. Spakowała najpotrzebniejsze rzeczy, wynajęła pokój u znajomej. Dokumenty rozwodowe złożyła tydzień później, gdy przestały jej się trząść ręce.

Sprawa o podział majątku zapowiadała się długą: mieszkanie, samochód, piętnaście lat wspólnych zakupów i decyzji. Prawnik mówił coś o wycenach, o udziałach, o negocjacjach. Zofia notowała, kiwała głową, starała się nie myśleć, iż ich życie liczy się teraz w metrach kwadratowych i koniach mechanicznych.

Wkrótce znalazła sobie małe mieszkanie. Uczyła się być sama. Gotować na jedną osobę. Oglądać seriale bez czyjegoś komentarza z boku. Zasypiać na całym łóżku naraz.

Noce były najgorsze. Wtulała się w poduszkę i wspominała. Rumianki z bazaru. Koc w Łazienkach. Jego śmiech, jego dłonie, szept: jesteś moją kotwicą.

Ból był ostry, nie do zniesienia. Nie wyrzucisz piętnastu lat z serca, jak stare ubrania do śmietnika.

Ale przez ból przeciskało się coś jeszcze ulga. Spokój. Udało jej się. Zatrzymała się w porę. Nie przywiązała się do człowieka, który już jej nie kochał, dzieckiem. Nie ugrzęzła w pustym małżeństwie na kolejne lata dla dobra rodziny.

Trzydzieści dwa lata. Całe życie przed nią.

Czy się boi? Cholernie.

Ale da radę. Nie ma innego wyjścia.