Mniej godzin pracy dla nauczycieli
Od roku szkolnego 2025/2026 w szkołach czekają nas spore zmiany, które zaplanowało Ministerstwo Edukacji. Uczniowie pożegnają się z nieobowiązkowym przedmiotem WDŻ, którego miejsce zajmie (również nieobowiązkowa) edukacja zdrowotna.
Zmieniony zostanie także HiT (czyli Historia i Teraźniejszość, która wcześniej zastąpiła WOS) – w jego miejsce pojawi się edukacja obywatelska. Nowe przedmioty mają mieć programy lepiej dostosowane do współczesnych realiów i kłaść nacisk na rozwój praktycznych umiejętności. Zmniejszy się również liczba godzin lekcji religii w szkołach.
W związku z tymi zmianami dyrektorzy szkół mają przed sobą intensywne dwa miesiące pracy: muszą przygotować placówki i kadry na nowe przedmioty, zmieniony wymiar godzin nauczania oraz nowe podstawy programowe. O tym, jak sobie z tym radzą, władze szkół opowiedziały portalowi wiadomości.radiozet.pl.
– Dwa, trzy lata temu, kiedy przychodziły większe roczniki po reformie, zatrudniliśmy nauczyciela na część etatu. Niestety, godzin dla niego od września nie będzie. Zostanie tylko dwóch pełnoetatowców – przyznała Maria Włodarczyk, dyrektorka III LO w Łodzi.
Część nauczycieli straci więc pracę.
I dodała: – W zaprzyjaźnionych trzech innych szkołach mają identyczną sytuację, też muszą zwolnić nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin.
Chodzi o nauczycieli historii i WOS-u, którzy prowadzili również HiT. Gdy ten przedmiot wprowadzono do szkół ponadpodstawowych, ograniczono liczbę godzin historii właśnie na jego rzecz.
Luka między HiT-em a edukacją obywatelską
We wrześniu 2024 roku HiT został wycofany, natomiast edukacja obywatelska pojawi się dopiero we wrześniu 2025. W efekcie wielu nauczycieli straciło pracę – powstała roczna luka w siatce godzin, a dyrektorzy często nie byli w stanie zapewnić wszystkim pracownikom pełnych etatów.
W ten sposób pracę straciło wielu historyków.
Sytuację pogarsza także niż demograficzny – uczniów jest coraz mniej, co przekłada się na mniejszą liczbę klas i godzin, a tym samym na trudności w utrzymaniu pełnych etatów dla nauczycieli (których tygodniowy wymiar pracy wynosi 18 godzin).
– W ogóle jest mniej godzin, bo jest mniej klas i mniej dzieci. Czasy boomu się skończyły – stwierdza Włodarczyk, podając konkretne liczby: rok temu liceum miało 19 klas, teraz będzie ich 17. To oznacza niemal 100 godzin mniej dla nauczycieli, czyli prawie 4,5 etatu.
"Każda zmiana, każde przesunięcie, każda nowa siatka godzin powodują, iż coraz trudniej jest gwarantować nauczycielom pracę. Jedne zmiany nakładają się na inne. Demografia też nie sprzyja. Każdego roku szkolnego przygotowuje się plan na przetrwanie" – powiedział też w rozmowie z "Głosem Nauczycielskim' Wojciech Władziński, dyrektor Zespołu Szkół Łączności im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.
Do zwolnienia również katecheci
Zauważył również, iż im większa szkoła, tym trudniej utrzymać zatrudnienie wszystkich nauczycieli, choćby oferując im inne przedmioty. A na horyzoncie są już kolejne zwolnienia i zmniejszenia etatów, bo od września 2025 roku w szkołach zmniejszy się również liczba godzin lekcji religii.
Przykładem może być Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 12 w Lublinie. Jak informuje Radio ZET, po zmianach na pełnym etacie pozostanie tam tylko jedna siostra zakonna. Pozostali katecheci będą mieli ograniczoną liczbę godzin, a jeden z zakonników zdecydował się na roczny urlop zdrowotny.
Tendencja jest wyraźna – mimo iż w wielu szkołach brakuje nauczycieli i rośnie liczba wakatów, zapotrzebowanie na nauczycieli konkretnych specjalizacji – jak historia czy religia – wyraźnie maleje. W najbliższym czasie to właśnie pedagodzy z tych dziedzin najbardziej odczują skutki decyzji MEN.
