Czy Instagram może pełnić rolę podręcznika do historii? Jakie obrazy przeszłości przyciągają uwagę młodych użytkowników mediów społecznościowych? I czy "lajki" mogą wpływać na to, jak postrzegamy historię? Na te pytania próbowali odpowiedzieć studenci Wydziału Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu — Maciej Stachura, Zuzanna Szymczak, Nell Sypniewska, Adam Stryjakowski i Borys Staszak — w ramach projektu finansowanego ze środków IDUB w VIII edycji programu Study@Research.
W trakcie prac przeanalizowali najpopularniejsze konta i posty publikowane w latach 2020-2023 - okresie dynamicznego rozwoju tej platformy. Instagram w Polsce to w tej chwili ponad 12 milionów użytkowników, a publikowane tam treści regularnie docierają do młodszych pokoleń. Wychodząc z założenia, iż media społecznościowe w coraz większym stopniu kształtują wiedzę i świadomość historyczną - na równi z mediami tradycyjnymi - zespół zbadał, jakie treści historyczne są publikowane, które epoki, postaci i wydarzenia cieszą się największym zainteresowaniem oraz jak przedstawia się reprezentacja płci, wykorzystanie elementów rekonstrukcji historycznej czy obecność artefaktów kultury materialnej.
Młodzi badacze zwrócili uwagę na dwa szczególnie interesujące zjawiska: "tiktoizację" Instagrama - czyli uproszczoną, dynamiczną formę przekazu opartą na krótkich materiałach łączących edukację i rozrywkę - oraz rosnącą egocentryczność narracji. Treści historyczne często przefiltrowywane są przez osobiste doświadczenia i emocje twórców, co może wpływać na sposób, w jaki młodzi ludzie postrzegają przeszłość. Pojawia się pytanie: czy media społecznościowe konkurują dziś ze szkołą w roli źródła wiedzy historycznej?
Po przeanalizowaniu kilkunastu tysięcy postów, autorzy podkreślają, iż jednoznaczna odpowiedź na to pytanie nie jest ani łatwa, ani oczywista. Bez wątpienia jednak badania te powinny przyciągnąć uwagę historyków i dydaktyków w Polsce.
Projekt wpisuje się w szerszy nurt badań nad cyfrową pamięcią i historią w Internecie, które młodzi badacze rozwijają od kilku lat w ramach Centrum Historii Cyfrowej Wydziału Historii UAM. Wcześniejsze wyniki ich prac zostały opublikowane m.in. w prestiżowym czasopiśmie Historyka. Studia Metodologiczne (https://journals.pan.pl/dlibra/publication/147380/edition/130283/content)
Opiekunem naukowym projektu jest dr Adrian Trzoss.
