Blisko połowa (48,1%) dorosłych użytkowników i użytkowniczek internetu słyszała zwrot „higiena cyfrowa”, a 51,2% badanych deklaruje, iż chciałoby dowiedzieć się o niej więcej. Jednocześnie 54,5% ocenia, iż na używaniu urządzeń ekranowych spędza dużo czasu, a 17,6% wprowadza w związku z tym ograniczenia. To wyniki drugiego badania higieny cyfrowej dorosłych w Polsce, które realizuje Fundacja „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa” i Fundacja Orange. Internauci mogą też wykonać bezpłatny Test Higieny Cyfrowej ICO, wspierający edukację w tym zakresie.
Higiena cyfrowa to chroniące zdrowie zachowania związane z używaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, zwłaszcza urządzeń ekranowych i internetu. Nieumiejętne korzystanie z nich może prowadzić do negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego.
Ogólnopolskie Badanie Higieny Cyfrowej 2024
W badaniu skoncentrowano się na najważniejszych zachowaniach z czterech obszarów higieny cyfrowej: (1) kontroli w używaniu urządzeń ekranowych, (2) bezpiecznym używaniu internetu, (3) tworzeniu i odbieraniu informacji w internecie oraz (4) innych zalecanych zachowaniach prozdrowotnych związanych z używaniem ekranów, jak dbałość o sen czy bezpieczeństwo w ruchu drogowym.
– Wpływ nowych technologii na zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne ich użytkowników i użytkowniczek jest dzisiaj czymś niekwestionowanym. Dlatego do zdrowego funkcjonowania potrzebujemy nauczyć się chroniących zdrowie zachowań – mówi Magdalena Bigaj, prezeska Fundacji „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa”, pomysłodawczyni i współtwórczyni badania. Higiena cyfrowa przywraca poczucie sprawczości, wzmacniając w ten sposób odporność psychiczną, tak bardzo potrzebną w gwałtownie zmieniającym się świecie – dodaje.
Głównym wnioskiem najnowszego raportu jest to, iż termin „higiena cyfrowa”, staje się coraz bardziej znany i używany, niemniej zachowania chroniące zdrowie podejmuje przez cały czas mniejszość dorosłych.
Wybrane wyniki mówią o tym, iż [1] :
- 48,1% badanych słyszało o terminie „higiena cyfrowa”, a głównym źródłem informacji na ten temat są media
- 54,5% deklaruje, iż spędza dużo czasu, używając urządzeń ekranowych
- 17,6% wprowadza ograniczenia, kiedy zauważy, iż zbyt dużo czasu spędza przed ekranem
Respondenci i respondentki starają się kontrolować nie tylko czas, ale i sposób korzystania z technologii:
- 36,6% rezygnuje z gier, oglądania treści lub kont/profili w sieci, które źle na nich wpływają (np. powodują stres, gniew, negatywne myśli na swój temat)
- 33% weryfikuje ważne dla siebie informacje z internetu, chroniąc się przed nieprawdziwymi
- 47,4% badanych, kiedy publikuje w internecie zdjęcia innych osób lub informacje na ich temat, prosi ich o zgodę
- 16,4% badanych, kiedy korzysta z urządzeń ekranowych, ustawia lub trzyma je tak, aby nie pochylać głowy.
Wyniki badania opublikowano w raporcie „Higiena cyfrowa dorosłych użytkowniczek i użytkowników internetu w Polsce” dostępnym na stronie https://fundacja.orange.pl/higienacyfrowa
Higiena cyfrowa dorosłych wpływa na dzieci
– Higiena cyfrowa jest tematem, który dotyczy nas wszystkich i dobrze przyjrzeć się jej w kontekście osób dorosłych, bo to one modelują zachowania dzieci i młodzieży, także w tym kontekście – mówi Małgorzata Kowalewska, członkini zarządu ds. programowych Fundacji Orange. – Ważne, żeby higienę cyfrową rozumieć szczerzej niż kontrola czasu przed ekranem, ale umiejętność oceny, jak korzystanie z nich wpływa na nasze bezpieczeństwo, zdrowie, samopoczucie i relacje z innymi – dodaje.
Test Higieny Cyfrowej ICO – wsparcie zdrowych nawyków cyfrowych
Test Higieny Cyfrowej ICO po raz drugi towarzyszy badaniom nt. higieny cyfrowej i ma wspierać wszystkie zainteresowane osoby konkretną wiedzą o zdrowych nawykach cyfrowych. Test wraz z praktycznymi poradami jest dostępny bezpłatnie na stronie www.higienacyfrowa.pl. Odpowiedź na pytania dotyczące kontrolowania czasu ekranowego, korzystania z ekranów przed snem czy podczas czynności wymagających skupienia ma wesprzeć autorefleksję, która w konsekwencji może prowadzić do podjęcia działań prozdrowotnych.
Badanie przeprowadzono w 2024 roku na reprezentatywnej grupie dorosłych użytkowniczek i użytkowników internetu w Polsce [2], dzięki zastosowanemu podejściu uzyskano grupę badawczą, która odzwierciedla strukturę społeczeństwa i umożliwia generalizację wyników na populację Polski przy zachowaniu wysokiej wiarygodności i jakości danych.
Ogólnopolskie Badanie Higieny Cyfrowej Dorosłych 2024 stanowi element długofalowego projektu badawczo-edukacyjnego zainicjowanego i realizowanego przez Fundację „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa” i Fundację Orange w 2022 r., pod honorowym patronatem Dziekana Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. dr. hab. n. med. Mariusza Gujskiego. Celem tego projektu jest dostarczanie i propagowanie wiedzy o podejmowaniu przez dorosłych w Polsce chroniących zdrowie zachowań związanych z używaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. W zespole badawczym znaleźli się: Magdalena Bigaj, dr hab. n. społ. Magdalena Woynarowska, prof. dr hab. n. med i n. o zdr. Mariusz Panczyk. Współautorem raportu był także dr n. społ. Szymon Wójcik. Recenzentem naukowym prac był prof. UAM dr hab. Jacek Pyżalski.
Fundacja Orange od 2005 roku działa na rzecz rozwoju kompetencji niezbędnych do funkcjonowania w świecie pełnym technologii. W tym czasie w jej projektach edukacyjnych wzięło udział łącznie prawie 650 tys. dzieci, a ponad 93 tys. nauczycieli_ek skorzystało ze szkoleń. Fundacja utworzyła 124 multimedialne świetlice w małych miastach i wsiach, które tylko w 2024 roku dostępne były dla 112 tys. osób. Prowadzi programy edukacyjne dla szkół, przedszkoli i lokalnych społeczności. Jest partnerem wielu działań na rzecz bezpieczeństwa i higieny cyfrowej. Wydaje raporty i publikacje, poradniki i scenariusze zajęć z dziećmi. Więcej na www.fundacja.orange.pl.
Fundacja „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa” wspiera rozwój cyfrowego obywatelstwa, czyli świadomego i odpowiedzialnego korzystania z przestrzeni cyfrowej i jej współtworzenia, prowadząc projekty badawcze i edukacyjne. Swoimi działaniami Instytut obejmuje wszystkie grupy wiekowe, ucząc zasad higieny cyfrowej w szkołach i miejscach pracy. Fundacja kieruje także działania do środowisk profesjonalistów, łącząc ludzi nauki, oświaty oraz twórców nowych technologii w międzysektorowych inicjatywach na rzecz promowania odpowiedzialnej cyfryzacji i społecznej odpowiedzialności branży nowotechnologicznej. www.cyfroweobywatelstwo.pl
foto, źródlo. Orange Polska
