W grobowcu w syryjskim Tell Umm-el Marra archeolodzy odkryli artefakty, które z powodzeniem można nazwać wyjątkowymi dla współczesnej nauki. Na czterech glinianych cylindrach — wielkości ludzkiego palca — wyryto symbole, które mogą być najstarszym znanym alfabetycznym pismem w dziejach. Datowanie radiowęglowe wykazało, iż cylindry pochodzą z około 2400 roku p.n.e., co czyni je o 500 lat starszymi od dotychczas znanych alfabetów.
Wygląda na to, iż początki pisma alfabetycznego mogły być dużo ciekawsze, niż wstępnie się wydawało. Prace wykopaliskowe były prowadzone przez zespół archeologów z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa oraz Uniwersytetu w Amsterdamie.
Projekt trwał 16 lat i skupiał się na badaniu wczesnych ośrodków miejskich w zachodniej Syrii, które odegrały kluczową rolę w rozwoju cywilizacji na Bliskim Wschodzie. W jednym z najlepiej zachowanych grobowców z epoki brązu naukowcy odnaleźli sześć szkieletów oraz bogaty zestaw przedmiotów, w tym złotą i srebrną biżuterię, naczynia kuchenne, broń, ceramikę i wspomniane cylindry ze wspomnianym alfabetem. Wyposażenie grobowca wskazuje na to, iż pochowano tam osoby o raczej wysokim statusie społecznym.
Cylindry zdają się być lekko wypalone, a ich powierzchnia jest ozdobiona symbolami, które mogą być częścią alfabetu właśnie. Znajdują się na nich raczej nieprzypadkowe perforacje, co sugeruje, iż mogły być przywiązane do innych przedmiotów, pełniąc funkcję np. etykiet. Zdaniem badaczy mogły opisywać zawartość naczyń, ich pochodzenie lub właściciela. Brak możliwości odczytania (przynajmniej na razie) tych symboli sprawia, iż archeolodzy mogą jedynie spekulować na temat ich zastosowania.
Odkrycie owych cylindrów nieco miesza w naszej wiedzy na temat systemów zapisu informacji. Wcześniejsze badania wskazywały, iż pismo alfabetyczne powstało około 1900 roku p.n.e. w Egipcie lub jego najbliższych okolicach. Znalezione w Syrii artefakty sugerują, iż początki alfabetu mogą mieć znacznie starszą i bardziej zróżnicowaną historię.
Wiele wskazuje, iż eksperymenty z alfabetem odbywały się dużo wcześniej, niż sądziliśmy — a trzeba pamiętać, iż to właśnie dzięki temu systemowi możliwość zapisu informacji przestała być zarezerwowana jedynie dla elit: czyli dla przedstawicieli np. monarchii, czy kapłanów. W silnie rozwiniętych ówcześnie skupiskach ludzi, szerszy dostęp do alfabetu oznaczał zwykle wyższy ogólny poziom wiedzy oraz komfort życia w konkretnym czasie na danym terenie.
Datowanie radiowęglowe potwierdziło wiek grobowców i zawartych w nich artefaktów — wszystko wskazuje, iż mają one ok. 4400 lat, czyli pochodzą z roku 2400 przed Chrystusem. Wykopaliska w Tell Umm-el Marra są więc naprawdę wyjątkowe. Szczegóły pracy naukowców przeznaczono do prezentacji w trakcie konferencji American Society of Overseas Research, którą zaplanowano na dziś. Dalsze analizy mogą powiedzieć nam więcej na temat funkcji i znaczenia odnalezionych cylindrów. To z kolei będzie najważniejsze dla ustalenia konkretnej historii pisma alfabetycznego i jego wpływu na rozwój wczesnych cywilizacji.
