Wokalni mistrzowie wśród ptaków

Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wzięli na warsztat zielonki – niezwykle skryty gatunek ptaka żyjącego w Polsce. Okazuje się, iż potrafią one śpiewać w duetach, które są jednymi z najszybszych i najlepiej skoordynowanych w świecie ptaków. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”.

Badania zostały przeprowadzone przez dr. Jana Jedlikowskiego z Wydziału Biologii UW oraz dr. hab. Pawła Ręka z Wydziału Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu.

Jak mówi dr Jedlikowski, były one o tyle skomplikowane, iż zielonki (Zapornia parva) są bardzo skryte i zasiedlają zbiorniki wodne porośnięte gęstą roślinnością szuwarową. W związku z tym badania terenowe prowadzono na Pojezierzu Mazurskim, w okolicach stacji Wydziału Biologii UW w Urwitałcie.

– Wokalizacje i zachowania ptaków rejestrowano dzięki mikrofonów kierunkowych, automatycznych rejestratorów dźwięku oraz fotopułapek. Dodatkowo niektórym ptakom odtwarzano z głośnika trel pojedynczego osobnika, w reakcji na co zielonki precyzyjnie dopasowywała tempo swojego śpiewu do playbacku, tworząc skoordynowany duet – opisuje dr Jan Jedlikowski.

Perfekcyjny duet

W strefie tropikalnej okres lęgowy ptaków jest zdecydowanie dłuższy, dzięki czemu partnerzy pozostają w stabilnych parach przez większą część roku. Ptaki wróblowe, które posiadają zdolność do nauki śpiewu, mają zatem czas, aby zapamiętać repertuar partnera i kolejność wydawanych sylab, co pozwala coraz lepiej dopasowywać swoje głosy we wspólnym duecie. Badania polskich naukowców pokazują jednak, iż istnieje możliwość perfekcyjnego zgrania głosów w duecie bez żadnych wcześniejszych prób. Takie duety można usłyszeć także w Polsce.

Zielonki potrafią „zgrać” swoje głosy niemal natychmiast po dobraniu się w parę. Mogą to robić choćby w stosunku do nagrania odtwarzanego z głośnika. Pokazuje to, iż zielonki są w stanie wytworzyć skoordynowany śpiew spontanicznie, bez konieczności wcześniejszych „ćwiczeń”. Dla porównania – u ptaków wróblowych dopracowanie śpiewu w duecie zajmuje zwykle od kilku do kilkunastu tygodni – mówi dr Jedlikowski.

Badania są istotne w kontekście lepszego poznania wokalizacji ptaków niewróblowych, ponieważ wskazują, iż gatunki nieposiadające złożonych zdolności wokalnych ani umiejętności nauki śpiewu potrafią wytwarzać niezwykle skoordynowane sygnały wokalne.

W przypadku zielonki duet tworzony przez samca i samicę jest wyjątkowy, ponieważ partnerzy przeplatają swoje głosy z precyzją niespotykaną choćby wśród ptaków wróblowych – odstępy między głosami partnerów wynoszą zaledwie 14 milisekund.

Uzyskane wyniki sugerują, iż mechanizm umożliwiający koordynację głosów zielonek istotnie różni się od sposobu wytwarzania duetów u ptaków wróblowych. U zielonek zgranie rytmu i utrzymanie stałego tempa śpiewu prawdopodobnie pozwalają przewidzieć, kiedy partner zrobi przerwę, co umożliwia idealne dopasowanie się do jego wokalizacji.

Dalsze badania naukowców będą zmierzać do ustalenia, który z mechanizmów faktycznie pozwala zielonkom na precyzyjne koordynowanie swoich głosów oraz jakie informacje mogą być zakodowane w wytwarzanych duetach.

Wyniki badań ukazały się na łamach „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”.