Gorączka często budzi w rodzicach niepokój. Jak jednak podkreślają twórcy zaleceń stworzonych przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne, jest ona przede wszystkim objawem, a nie chorobą samą w sobie.
Gorączka to istotny sygnał ze strony organizmu, świadczący o walce układu odpornościowego z infekcją lub stanem zapalnym. Gorączka informuje nas, iż coś się dzieje w organizmie dziecka, dlatego poza samym leczeniem przeciwgorączkowym bardzo istotne jest ustalenie jej przyczyny.
Rola gorączki: dlaczego organizm dziecka reaguje podwyższoną temperaturą?
Gorączka jest naturalną reakcją obronną organizmu, najczęściej występującą przy infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Zwiększenie temperatury ciała przyspiesza reakcje układu odpornościowego, utrudniając rozwój patogenów.
Pomimo swej ochronnej roli, gorączka wymaga jednak monitorowania, zwłaszcza u najmłodszych dzieci, poniżej 3. miesiąca życia. W tej grupie wiekowej ryzyko ciężkiej infekcji jest szczególnie duże i zwykle wymagana jest pilna diagnostyka szpitalna.
Najnowsze zalecenia nie pozostawiają więc pola na domysły: gorączka u dziecka w wieku 0-3 miesiące równa się wizyta w szpitalu - nie teleporada, nie wyjście do przychodni, ale właśnie wizyta na szpitalnej Izbie Przyjęć.
U dzieci starszych mamy oczywiście szersze pole manewru. Zanim podejmiemy bardziej zdecydowane kroki, bacznie obserwujmy dziecko. Zwracajmy szczególną uwagę na:
nadmierną senność, nietypowy płacz czy apatię,
wysypkę (szczególnie wybroczyny, które nie znikają po ucisku),
nadmierną bladość lub nierównomierną kolorystykę skóry (tzw. marmurkowatość),
przeczulicę (nadmierną wrażliwość na dotyk),
tętniące ciemiączko (u młodszych dzieci),
objawy neurologiczne, takie jak drgawki.
Każdy z powyższych symptomów wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej. jeżeli po upływie 24 godzin (niemowlęta w wieku 3-5 miesięcy, o masie ciała większej niż 5 kg) lub 3 dni (dzieci w wieku powyżej 6 miesięcy) nie nastąpiła poprawa lub pacjent czuje się gorzej, należy skontaktować się z lekarzem.
Jak leczyć gorączkę u dziecka?
Najczęściej stosowanymi lekami przeciwgorączkowymi u dzieci są paracetamol oraz ibuprofen, jednak według nowych zaleceń Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego to ibuprofen jest substancją pierwszego wyboru w leczeniu gorączki u dzieci o masie ciała powyżej 5 kg (które ukończyły 3. miesiąc życia), jeżeli towarzyszą jej inne objawy będące konsekwencją stanu zapalnego.
Jednym z leków na bazie ibuprofenu jest Nurofen - lek, który jest przeznaczony dla dzieci o masie ciała przekraczającej pięć kilogramów (od ukończenia 3. miesiąca życia). Nurofen zwalcza trzy najważniejsze objawy: gorączkę, ból i stan zapalny.
Bardzo istotną kwestią jest również stosowanie jednego leku przeciwgorączkowego i unikania podawania naprzemiennego. Sprawdzajmy więc uważnie ulotki: leki przeciwgorączkowe, pomimo różnych nazw, będą zawsze zawierały jedną z dwóch wspomnianych substancji.
Jeśli więc wybieramy Nurofen, czyli środek, którego substancją aktywną jest ibuprofen, stosujmy go konsekwentnie.
Podając lek, pamiętajmy, że:
Najlepszą drogą podania jest forma doustna. Czopek stosujmy jedynie, gdy podanie doustne nie jest możliwe. Podanie leku w czopku nie działa szybciej ani mocniej, a jego wchłanianie jest mniej przewidywalne.
Dawka powinna być zawsze dostosowana do masy ciała dziecka – przestrzegajmy informacji na ulotkach leków.
Czego unikać w leczeniu gorączki u dzieci?
Wielu rodziców, w trosce o zdrowie swoich dzieci, popełnia błędy, których warto unikać. Szczególną uwagę zwróćmy na następujące kwestie:
Nie podawajmy leków przeciwgorączkowych jedynie na podstawie samej temperatury ciała. Lek stosujemy wtedy, gdy gorączce towarzyszą wyraźny dyskomfort, ból lub zmiana w zachowaniu dziecka.
Unikajmy podawania tej samej substancji czynnej zawartej w różnych lekach – grozi to przedawkowaniem.
Nie stosujmy kąpieli chłodzących – mogą one zwiększyć ryzyko wystąpienia drgawek i zwykle dodatkowo stresują dziecko.
Okłady chłodzące można stosować, ale pamiętajmy, iż często wiążą się z dodatkowym dyskomfortem dziecka.
Co tak naprawdę jest celem leczenia przeciwgorączkowego?
Polskie Towarzystwo Pediatryczne podkreśla, iż kluczowym celem leczenia przeciwgorączkowego nie jest samo obniżenie temperatury ciała, ale poprawa ogólnego samopoczucia dziecka. Leki stosujemy przede wszystkim, aby ulżyć maluchowi w cierpieniu, zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz pozwolić mu na normalną aktywność czy odpoczynek.
Zawsze obserwujmy więc stan dziecka i reagujmy na dodatkowe objawy, które mogą wskazywać na poważniejsze schorzenie. Może więc zdarzyć się tak, iż dziecko z temperaturą będzie funkcjonowało normalnie: bawiło się, śmiało, jadło. Warto wtedy zastanowić się, czy podawanie leków jest konieczne.
Trzeba jednak podkreślić, iż w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub obserwacji niepokojących symptomów, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Pamiętajmy, iż skuteczne leczenie przeciwgorączkowe to działanie świadome, oparte na obserwacji i trosce o komfort oraz bezpieczeństwo naszych dzieci.
