"Nie rób", "zostaw", "posprzątaj", "nie wolno", "ile mam czekać" – prawdopodobnie ty też używasz tych zwrotów w komunikacji z dzieckiem.
Gdy następnym razem będziesz prosić dziecko, by coś zrobiło lub czegoś nie robiło, spróbuj użyć innych sformułowań – takich, dzięki którym dziecko poczuje się zauważone i ważne.
Bądź cierpliwa i konsekwentna, ale też wyrozumiała i empatyczna.
Możesz dwoić się i troić, powtarzać kilka razy to samo, prosić i błagać – jeżeli używasz niewłaściwych słów, dziecko nie zrobi tego, czego oczekujesz. Możesz czuć się wtedy sfrustrowana, przytłoczona i bezsilna, w końcu z twojej perspektywy – co może być trudnego w umyciu zębów, pozbieraniu skarpetek albo spokojnym spacerze bez wybiegania na ulicę? Gdy następnym razem dziecko nie będzie cię słuchać, powiedz jedno z poniższych zdań. Nie są to magiczne zaklęcia, ale na pewno pozwolą efektywniej komunikować się z malcem.
1. Rozumiem, iż jesteś zdenerwowany(-na), ale musimy teraz [wymień czynność, którą macie w planach, np. ubrać się i wyjść do przedszkola, umyć zęby i położyć się spać].
Dziecko czuje się zauważone i wie, iż dostrzegasz jego emocje, iż widzisz, iż jest zdenerwowane. Jednocześnie stawiasz mu granice i pokazujesz, iż mimo trudności pewne rzeczy i tak trzeba zrobić.
2. Proszę, posłuchaj mnie.
Nie mów: "przestań", "zrób to", "pospiesz się". Zamiast tego podkreśl, jak ważna w waszej relacji jest komunikacja. Zapewnij dziecko, iż chcesz z nim rozmawiać, iż niczego nie narzucasz, ale jednocześnie potrzebujesz jego uwagi. Wyjaśnij mu, dlaczego zależy ci na tym, aby coś zrobiło.
3. Zróbmy to razem.
Pozwól dziecku czuć, iż jesteś jego najlepszą kompanką. jeżeli ma z czymś problem, może zwrócić się do ciebie. Razem możecie pokonać trudności.
4. Rozumiem cię. Chodź, usiądźmy i opowiedz mi o tym, co czujesz.
Czasem warto wsłuchać się w to, co dziecko ma do powiedzenia, zamiast pospieszać czy zmuszać do robienia czegoś, na co ono nie ma ochoty. Upewniaj dziecko w przekonaniu, iż jego emocje są dla ciebie ważne.
5. jeżeli [tu wymień działanie, na którym ci zależy, np. się ubierzesz], będziemy mogli [tutaj opowiedz o pozytywnym skutku, np. szybciej wyjść do przedszkola, gdzie pobawisz się z ulubionymi kolegami i koleżankami].
Motywuj do działania! Jasno zakomunikuj, iż wykonanie jakiejś czynności – dla dziecka nieprzyjemnej – przyniesie pozytywny skutek.
6. Pokażesz mi, jak się [tu wymień czynność, o którą prosisz dziecko, np. wiąże buciki, myje ząbki, odkłada zabawki na miejsce itd.]?
Dziecko lubi czuć, iż ma kontrolę. Gdy zwrócisz się do niego w ten sposób, będzie wiedziało, iż ma twoją uwagę i iż może się popisać swoimi umiejętnościami. Nie czuje się do niczego zmuszane.
7. Jestem po twojej stronie.
Może ci się wydawać, iż to oczywiste – przecież nie ma rzeczy, której nie zrobiłabyś dla swojego dziecka. Taki prosty komunikat to jednak zapewnienie, iż gracie w jednej drużynie.
8. Weźmy głęboki oddech i spróbujmy jeszcze raz.
Kiedy dziecku coś nie wychodzi, może czuć się sfrustrowane, co skutkuje krzykiem albo płaczem. To proste ćwiczenie pozwoli się uspokoić i nabrać dystansu – nie tylko dziecku, ale i tobie. Przecież też możesz czuć się zmęczona czy sfrustrowana wybuchem złości, kiedy zależy ci na tym, żeby jakieś zadanie zostało gwałtownie wykonane.
9. Jak możemy sobie z tym poradzić?
Zadając dziecku to pytanie, dajesz mu znać, iż jesteś dla niego wsparciem, bierzesz pod uwagę jego zdanie i wierzysz, iż razem możecie rozwiązać problem.
10. Kocham cię, dlatego chcę, żebyś był(-a) bezpieczny(-a).
Dziecko może nie rozumieć, dlaczego nie pozwalasz mu wspinać się na parapet albo przebiegać przez jezdnię. Daj mu do zrozumienia, iż twoje zachowanie wynika z miłości i troski.
11. Słucham cię, spróbuj mi to wytłumaczyć.
Zachęcaj dziecko do wyrażania swojego zdania i nazywania swoich emocji. Dzięki temu czuje się ważne i wie, iż szanujesz jego potrzeby.
12. Nic się nie stało, każdy popełnia błędy. Dzięki temu możemy się wiele nauczyć.
Dziecko poczuje, iż może czegoś nie umieć, iż coś może mu nie wychodzić – jak każdemu z nas. Jednak każdy błąd może być dla nas lekcją.
13. Dziękuję, iż jesteś taki(-a) cierpliwy(-a).
Jeśli widzisz, iż dziecko ma trudności z jakimś zadaniem, daj mu znać, iż dostrzegasz jego starania. Czasem to ważniejsze niż sam efekt.
14. Zróbmy sobie przerwę, wrócimy do tego później.
Czasem choćby taka z pozoru błaha rzecz jak nieumiejętność dopasowania puzzli może być dla dziecka frustrująca. Pokaż mu, iż wszystko jest w porządku, iż nie ma powodów do złości. Do trudnego zadania możecie wrócić po przerwie na przekąskę czy zabawę. Pozwól dziecku zadecydować, kiedy chce wrócić do wymagającego zadania.
15. Jestem z ciebie dumna, iż tak bardzo się starasz.
Robienie czegoś, o co prosisz, może być dla dziecka niezwykle trudne – na pewno wolałoby dalej szaleć na placu zabaw, kiedy mówisz, iż czas wracać do domu. Pokaż mu, iż zdajesz sobie z tego sprawę, jednak doceniasz jego wysiłek i wiesz, iż nie jest to dla niego łatwe.
Jeśli chcesz poznać więcej zwrotów, które mogą pomóc ci komunikować się z dzieckiem, sprawdź 20 rzeczy, które warto powiedzieć, gdy dziecko nie słucha.
