Spora część z nas ma w sobie coś z pilota śmigłowca. Nie żartuję! Każdy, kto używa słuchawek z funkcją blokowania hałasu, korzysta z wynalazku doktora Lawrence’a Jerome’a Fogela. To on w latach pięćdziesiątych opatentował systemy wyciszania hałasu w kokpitach śmigłowców i samolotów. Jego celem było znalezienie rozwiązania, które podniosłoby komfort pilotów, a tym samym ułatwiło komunikację i poprawiło bezpieczeństwo w głośnym otoczeniu.
Nie pamiętam już, jak to jest jechać komunikacją publiczną bez słuchawek – i podejrzewam, iż większość ludzi, zwłaszcza młodych, ma podobnie. Patrząc na moich współtowarzyszy w tramwaju, widzę, iż niemal każdy chce odgrodzić się od otaczającego świata. Czy to źle? Nie sądzę, w końcu w miastach i tak jesteśmy wystawieni na nadmiar dźwięków. Słuchawki dają komfort przebywania z tym, co chcemy słyszeć. Dodatkowo część z nich ma funkcjęnoise-cancelling, czyli redukcji hałasu, działającą choćby gdy nie jest włączona muzyka. Osobiście bardzo chętnie wręczyłabym za to Fogelowi medal.
Masz przed sobą otwarty tekst, który udostępniamy w ramach promocji „Pisma”. Odkryj pozostałe treści z magazynu, także w wersji audio.Wykup prenumeratę lub dostęp online.
Jeśli myślisz teraz: „No tak, ale od tego wiecznego słuchania psuje się słuch!”, to muszę wyprowadzić cię z błędu. Owszem, w Polsce zaburzenia słuchu występują u około jednej piątej dzieci i młodzieży szkolnej, a także u trzech czwartych seniorów. Tak, niedosłuch jest jednym z najczęstszych zaburzeń zdrowia u osób dorosłych, ale jego najpowszechniejszymi przyczynami są proces starzenia się i… narażenie na nadmierny hałas. Słuchawki to tylko element naszego otoczenia – bardzo głośnego otoczenia. Bez nich poziom hałasu wokół nas wcale się nie zmniejszy. Dziwi mnie wielce brak szeroko zakrojonej rozmowy o tym, jak bardzo jesteśmy narażeni na dźwięki, a także o tym, jak kilka zmienia się w przestrzeni publicznej, by przestało tak być.
W Polsce przepisy dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu wprowadzono na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku – i wbrew miejskiej legendzie mówiącej o tym, iż w okresie poprzedzającym organizację Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku Polska poluzowała normy hałasu specjalnie na to wydarzenie, należy powiedzieć, iż nowelizacja tego rozporządzenia miała miejsce w październiku, a turniej zakończył się w lipcu. Nie zmienia to jednak faktu, iż zmiana ta złagodziła wcześniejsze normy. Dopuszczalne poziomy hałasu zwiększono, a nowe zasady sprawiły, iż konieczność stosowania ekranów akustycznych wzdłuż dróg i linii kolejowych praktycznie zniknęła.
Aktualności „Pisma”
W każdy piątek polecimy Ci jeden tekst, który warto przeczytać w weekend.
Zanieczyszczenie hałasem, znane również jako smog akustyczny, stanowi poważny problem. W kontrze do cytatu zDziadówAdama Mickiewicza muszę stwierdzić, iż nie jest u nas ani cicho, ani głucho. Dane GUS wskazują, iż w Polsce hałas jest jednym z głównych zagrożeń środowiskowych – a według raportu WHO narażenie na wysokie poziomy hałasu może skracać życie mieszkańców dużych miast około dziesięć lat. Nadmierna ekspozycja na hałas przyczynia się do rozdrażnienia i dysfunkcji snu, negatywnie wpływa na układ krążenia i przemianę materii, a także powoduje zaburzenia funkcji poznawczych u dzieci. WHO wskazuje też, iż hałas jest drugim najpoważniejszym zagrożeniem środowiskowym dla zdrowia, zaraz po zanieczyszczeniu powietrza.
Badania wykazały, iż w Polsce w miastach powyżej stu tysięcy mieszkańców najwięcej osób narażonych jest na hałas drogowy – zarówno w ciągu dnia (270 tysięcy osób), jak i w porze nocnej (165,1 tysiąca). Najwyższy odsetek ludności żyjącej w hałasie odnotowano w Gliwicach (10,2 procent), Chorzowie (8,2 procent) i Szczecinie (7,9 procent), a najmniejszy w Toruniu, Dąbrowie Górniczej i Olsztynie (poniżej 0,05 procent). Pod względem hałasu nocnego na szczycie rankingu również znalazły się Szczecin, Chorzów i Gliwice.
Dane GUS wskazują, iż w Polsce hałas jest jednym z głównych zagrożeń środowiskowych – a według raportu WHO narażenie na wysokie poziomy hałasu może skracać życie mieszkańców dużych miast około dziesięć lat.
W 2023 roku Trybunał Sprawiedliwoś i Unii Europejskiej (TSUE) orzekł, iż Polska naruszyła unijne prawo dotyczące hałasu. Komisja Europejska wskazała na brak spełnienia przez nasz kraj obowiązku sporządzania planów działań w obszarach, gdzie poziom hałasu nie przekracza norm, a także na niewywiązanie się z przygotowania planów dla trzynastu głównych linii kolejowych i dwustu czterdziestu siedmiu dróg. TSUE podkreślił, iż obowiązek tworzenia takich planów jest niezależny od poziomu hałasu i wymaga oddzielnej analizy dla aglomeracji, dróg i linii kolejowych. Trybunał zaznaczył też, iż plany powinny obejmować konkretne środki redukcji hałasu na najbliższe pięć lat.
Władze polskich miast zobowiązane są także do tworzenia map akustycznych, które pomagają zidentyfikować źródła hałasu i planować działania mające na celu poprawę jakości życia mieszkańców. W Warszawie poziom hałasu powodujący problemy z koncentracją (czterdzieści decybeli) jest przekraczany niemal w całym mieście, a jak już wiemy, długotrwała ekspozycja na hałas może prowadzić do trwałych uszkodzeń słuchu oraz licznych problemów zdrowotnych. Hałas generowany przez ruch uliczny, prace budowlane czy transport publiczny jest coraz częściej uznawany za jedną z najistotniejszych form zanieczyszczenia środowiska w miastach. Jedno z badań wykazało, iż aż dziewięćdziesiąt trzy procent mieszkańców metropolii doświadcza różnych form niedosłuchu, a skala tego problemu jest bezpośrednio powiązana z poziomem hałasu w ich otoczeniu.
Przeczytaj też:O! O! Po co tyle hałasu
Dźwięki pełnią bardzo istotną funkcję orientacyjną w przestrzeni, na przykład pomagają określać kierunek ruchu i zidentyfikować zagrożenie: dawniej były nim dzikie zwierzęta zbliżające się do ludzkiej osady, dzisiaj jest to na przykład ruch uliczny. Słuch traktujemy jednak nieco po macoszemu. Dla osób głuchych brak kontaktu ze …
