Dobrostan uczniów, choć fundamentalny, często ginie w natłoku dyskusji o wynikach i reformach edukacyjnych. Uczniowie stoją przed różnorodnymi wyzwaniami. Liczymy i mierzymy ich sukcesy. Miarą skuteczności edukacji, w ocenie wielu środowisk, jest efekt ̶ w postaci oceny, wyniku egzaminu, „czerwonego paska”. Przyświeca nam oczywiście cel nadrzędny: zapewnić młodym ludziom dobrą przyszłość, jej gwarantem zaś mają być słupki procentowe. W takim ujęciu często umyka nam to, co najważniejsze w budowaniu jakości szkoły ̶ serca i emocje uczniów. W obliczu rosnącej presji społecznej, mediów społecznościowych, relacji rówieśniczych i oczekiwań rodziców, zadbanie o zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży staje się kluczowym wyzwaniem dla polskiej szkoły. jeżeli chcemy budować dostępną edukację, w której tworzone są warunki dla wszystkich uczniów, uwzględniając ich zróżnicowanie, to dbałość o dobry ich stan emocjonalny stanowi determinant sukcesu. To, czego potrzebujemy, to przestrzeń dialogu, gdzie uczniowie mogą otwarcie mówić o swoich problemach i otrzymywać wsparcie. Specjalistyczne Centra Wspierające Edukację Włączającą (SCWEW) uczestniczą w budowaniu w szkole dostępności, której znaczenie należy rozumieć wielopoziomowo. Dostępna szkoła, to nie tylko budynek przystosowany do zróżnicowanych potrzeb uczniów, nowoczesne metody pracy, ale w szczególności uważność, zrozumienie, aktywna obecność wszystkich osób zaangażowanych w kształtowanie przyszłości młodzieży, czyli relacje. SCWEWy pomagają szkołom tworzyć środowisko, w którym każdy uczeń może się rozwijać w bezpieczny i harmonijny sposób. Obejmują wsparciem nauczycieli i specjalistów, wyposażają w wiedzę i dodatkowe umiejętności. Tworzą sieć wsparcia i komunikacji, odpowiadają na bieżące wyzwania szkolnego środowiska. SCWEWy wspierając kadrę, dają jej instrumenty do „uważności na uczniów”, dbają także o dobrostan nauczycieli, który również wpływa na klimat szkoły.
Szereg środowisk działa na rzecz zdrowia psychicznego młodzieży. Dla pogłębienia wiedzy w tym zakresie warto zwrócić uwagę na zasoby Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, które oferują praktyczne materiały dla nauczycieli i uczniów. Interesujące materiały znajdziecie na platformie Riki. Artykuł „Nauczyciele mierzący się z kryzysem zdrowia psychicznego uczniów potrzebują większego wsparcia” podkreśla, jak pilna jest potrzeba skutecznych strategii wsparcia. Przykładem działań o wymiarze międzynarodowym jest projekt Heads Up, który dostarcza narzędzi dla nauczycieli i uczniów. Zachęcamy do zapoznania z materiałami i raportem dostępnym na stronie projektu.
Na kanale Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, znajdziecie materiały związane z „Ustawą Kamilka”, która wspiera bezpieczeństwo dzieci i młodzieży. Kanał YouTube Narodowego Instytutu Wolności to ważne źródło wiedzy i wsparcia dla codziennej pracy nauczycieli.
W kontekście zróżnicowania środowiska warto zapoznać się z eksperymentem przeprowadzonym przez Katherine W. Phillips i jej zespół. Wyniki wskazują, jak różnorodność w grupach wpływa na efektywność rozwiązywania problemów. Grupy jednorodne, mimo szybkich decyzji, często popełniały błędy z powodu braku różnych perspektyw. Grupy zróżnicowane, mimo większych trudności, skuteczniej rozwiązywały zadania dzięki odmiennym punktom widzenia. Różnorodność w edukacji nie tylko rozwija umiejętności krytycznego myślenia, ale również wspiera dobrostan uczniów, pomagając im radzić sobie z wyzwaniami i budować zintegrowane środowiska społeczne. Więcej informacji o tym eksperymencie można znaleźć na stronie Laboratorium Psychoedukacji.
Na dobrostan uczniów wpływa także środowisko fizyczne. Niekiedy może stanowić barierę w funkcjonowaniu i integracji z rówieśnikami. Zatem ważne są również działania, które dotykają tej sfery dostępności szkolnej. Pilotażowy projekt „Asystent ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych” (ASPE) miał najważniejsze znaczenie dla budowania dobrostanu uczniów z różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi. Jego celem było stworzenie kompleksowych standardów wsparcia, które mogą poprawić jakość życia i edukacji tych uczniów w polskich szkołach.
W ramach projektu przygotowano odpowiednio wykwalifikowanych asystentów, którzy wspomagali dzieci w ich szkolnej codzienności. Rola asystentów nie ograniczyła się tylko do pomocy w nauce, ale dotyczyła także wsparcia emocjonalnego, społecznego i organizacyjnego, co zwiększało samodzielność i poczucie przynależności uczniów.
Działania podejmowane przez ASPE to kolejny krok w budowaniu bardziej inkluzywnego środowiska szkolnego. Warto kontynuować podobne inicjatywy.
Dbałość o dobrostan uczniów nie polega tylko na unikaniu problemów, ale na aktywnym wspieraniu ich w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z trudnościami, budowaniu odporności psychicznej i społecznej oraz tworzeniu warunków, które sprzyjają harmonijnemu rozwojowi. Szkoła powinna być miejscem, w którym uczniowie czują się bezpieczni, akceptowani i zrozumiani, a nauczyciele dostrzegają podmiotowość swoich uczniów, towarzyszą im i wspierają. Właśnie na tym powinniśmy się skupić tworząc dostępną szkołę. Bądźmy uważnymi dorosłymi.
Aby szkoła mogła w pełni wspierać uczniów nie może zapominać o nauczycielach, którzy są równie ważni w szkolnej układance budowania dobrego środowiska. Szkoła to system, funkcjonujący harmonijnie, gdy każdy członek społeczności ma zapewnione warunki do rozwijania swojego potencjału i wsparcie. Dlatego też SCWEW w swoich działaniach kładzie główny akcent na wsparcie bezpośrednie nauczycieli. Ten wątek będzie tematem jednego z kolejnych artykułów.
