Gorący koniec roku szkolnego, oświata znów jest pod presją z powodu religii, etyki i edukacji zdrowotnaej. Polski system szkolny w ogniu sporów. Zakończenie roku szkolnego 2024/2025 przyniosło nie tylko świadectwa i początek wakacji, ale też największe napięcia w polskiej oświacie od lat.
Fot. Warszawa w Pigułce
W centrum publicznej debaty znalazły się dwa tematy, które podzieliły uczniów, rodziców i nauczycieli: lekcje religii oraz wprowadzana na szerszą skalę edukacja zdrowotna.
W wielu szkołach doszło do protestów, nieformalnych bojkotów zajęć, a choćby organizowania alternatywnych lekcji. Spór, który dotąd toczył się głównie na łamach prasy i w mediach społecznościowych, wszedł do klas i pokoju nauczycielskiego. Decyzje podejmowane przez dyrektorów szkół są krytykowane zarówno przez zwolenników świeckości, jak i przez środowiska broniące religijnego nauczania.
Religia pod lupą. Coraz więcej rodziców mówi „nie”
Najwięcej emocji budzi kwestia obecności lekcji religii w szkołach publicznych. Choć formalnie są one nieobowiązkowe, wielu rodziców wskazuje na brak realnego wyboru. Alternatywne zajęcia z etyki są często niedostępne lub prowadzone w nieregularnych godzinach. W efekcie uczniowie, którzy nie chcą uczestniczyć w lekcjach religii, pozostają bez opieki lub muszą spędzać czas w bibliotece.
Coraz częściej pojawiają się postulaty, by religię całkowicie przenieść do sal parafialnych. Zwolennicy takiego rozwiązania argumentują, iż szkoła publiczna powinna być neutralna światopoglądowo. Z kolei przeciwnicy zmian twierdzą, iż usunięcie religii to atak na tradycję i tożsamość narodową.
W dużych miastach rośnie liczba uczniów wypisujących się z zajęć religii. W niektórych liceach i technikach poziom uczestnictwa spadł poniżej 40 procent. Kuratoria oświaty wstrzymują się na razie z decyzjami, ale w niektórych województwach planowane są konsultacje społeczne w sprawie przyszłości przedmiotu.
Edukacja zdrowotna – od nauki do sporu
Równolegle trwa gorąca debata na temat edukacji zdrowotnej. Ministerstwo Edukacji zapowiedziało wprowadzenie nowych programów, obejmujących zagadnienia psychologii, higieny psychicznej, seksualności i zdrowia fizycznego. Reforma budzi jednak opór części środowisk rodzicielskich, które twierdzą, iż niektóre treści są zbyt zaawansowane lub nieodpowiednie dla wieku dzieci.
W szkołach pojawiają się również obawy nauczycieli – niektórzy otwarcie mówią o braku przygotowania do prowadzenia takich zajęć, inni wprost odmawiają ich realizacji. Organizacje społeczne wzywają do większej przejrzystości w programach i możliwości konsultacji z rodzicami.
Ministerstwo broni zmian, tłumacząc je koniecznością uzupełnienia braków edukacyjnych w obszarach zdrowia psychicznego i prewencji zachowań ryzykownych. Dane o rosnącej liczbie przypadków depresji, uzależnień i problemów z relacjami społecznymi wśród młodzieży mają uzasadniać potrzebę kompleksowej reformy.
Polaryzacja zamiast konsensusu
Na finiszu roku szkolnego debata o polskiej szkole nie ma jednej dominującej narracji. Po obu stronach sporu stoją duże grupy społeczne z jasno sprecyzowanymi oczekiwaniami. Rząd znalazł się w trudnej pozycji – każda decyzja może pogłębić kryzys zaufania do instytucji edukacyjnych.
W tle pozostaje pytanie o kompetencje i granice odpowiedzialności. Czy to państwo ma decydować o treści zajęć, czy raczej rodzice powinni mieć większy wpływ na program nauczania swoich dzieci? Czy szkoła może i powinna być miejscem formowania postaw, czy jedynie przestrzenią do przekazywania wiedzy?
Emocje nie gasną. Już teraz wiadomo, iż pierwsze tygodnie nowego roku szkolnego rozpoczną się nie tylko od planów lekcji, ale i kolejnych debat. Na razie jedno jest pewne – system edukacji znalazł się w punkcie krytycznym, w którym każdy ruch będzie miał długofalowe konsekwencje społeczne i polityczne.
Źródło: forsal.pl/warszawawpigulce.pl
