Synowa zadzwoniła o świcie, wołając, żebym odebrała małego Jadzia z przedszkola w Pradze, bo w biurze w Warszawie utknęła w papierkowej dżungli. Myślałam, iż to spokojny popołudniowy rytuał – mały chłopiec rzuca się w moje ramiona, pachnie kredą i ciepłym mlekiem, a ja czuję się potrzebna. Gdy jednak przekroczyłam próg przedszkola, pani Marta, wychowawczyni, spojrzała na mnie nie zwykłym, uprzejmym uśmiechem, ale z cieniem niepokoju w oczach.
– Czy mogłaby pani zostać chwilę? – zapytała, gdy Jadzia wybiegł po kurtkę. – Muszę pani coś powiedzieć.
Serce przyspieszyło, a w uszach zagrała szara melodia. Nie wiedziałam, czy to potknięcie z kolegą, czy coś gorszego. Słowa, które usłyszałam, zgięły mnie w kolanach niczym gałąź pod ciężarem śniegu.
Pani Marta mówiła powoli, patrząc mi prosto w oczy: – Jadzia w ostatnich dniach wielokrotnie powtarzał, iż wieczorami boi się swojego pokoju, bo „tata krzyczy jak burza, a mama płacze”. Dodał, iż chciałby zamieszkać u pani.
Wstrzymałam oddech, a w żołądku rosło uczucie, jakby ktoś wszedł pod moją skórę i zaciskał pięść. W drodze do domu Jadzia był jak zwykle gadatliwy, opowiadał o rysunku z tęczowymi marchewkami, nowej zabawie w sali i o naklejce, którą dostał za „dzielny krok”. Każde jego słowo odbijało się w mojej głowie echem pani Marty, jakby złożyło się na dziwną mozaikę.
Z jednej strony myślałam, iż dziecko barwi rzeczywistość, z drugiej – co się kryje za zamkniętymi drzwiami domu, kiedy noc rozlewa się po pokojach? Wieczorem w fotelę, rozważałam plan. Mógłbym od razu zadzwonić do syna, ale obawiałam się, iż telefon będzie jak rozlane oliwki – tylko dolałby im smaku zgorzknienia. Mogłam rozmawiać z synową, ale czy otworzy się przed taką prawdą? Myśl, iż mój wnuk może się bać własnego domu, była jak ciężka kamienna łupa.
Następnego ranka zaproponowałam, iż wezmę Jadzia na noc. Synowa, pracująca przy biurku w krasnoludzkim lofcie, zgodziła się z westchnieniem. Wieczorem, przy układaniu puzzli, zapytałam go cicho:
– Wiesz, kochanie, pani w przedszkolu mówiła, iż boisz się swojego pokoju. Dlaczego?
Jadzia spojrzał na mnie poważnym spojrzeniem dorosłego i odpowiedział:
– Bo tata krzyczy na mamę. Bardzo. A potem trzaska drzwiami i wychodzi. Mama płacze i mówi, iż jest smutno.
Słowa ścisnęły mi gardło. Nie były to dziecięce wyobrażenia, a rzeczywistość, którą mały wnuk przeżywał w milczeniu.
W kolejnych dniach obserwowałam rodzinę jak nocny stróż. Synowa stawała się coraz bardziej zamknięta, a mój syn – nerwowy. Rozmowy były krótkie, jak przerywane mrugnięcia. Zrozumiałam, iż Antoś nie jest jedynym, który cierpi. Co mogłam zrobić, nie wbijając się w ich życie jak nieproszony gość?
Pewnego popołudnia zaprosiłam synową na kawę w małej kafejce przy Starym Mieście, kosztującą 8 zł. Rozmowa zaczęła się od pogody, a potem:
– Martwię się. Nie o siebie, ale o was i o Jadzia.
Jej oczy zalśniły łzami, które zaczęły spływać po policzkach.
– To trudny czas – szepnęła. – Dużo się kłoby, a przy Jadzi… wiem, iż to źle. Ale nie umiem inaczej.
Cisza zalała nas jak mgła, przerywana jedynie stukotem łyżeczki o filiżankę. Jej dłonie drżały, a para unosząca się z kawy zdawała się szukać odpowiedzi w zawieszonym w powietrzu kształcie.
– Wiesz… – zaczęła po chwili, cichym głosem – czasem myślę, iż gdyby nie Jadzia, już dawno bym odeszła. Ale kiedy patrzę, jak zasypia, boję się, iż go złamię. I wtedy zostaję.
Czułam, jak coś ściska mi gardło. Chciałam powiedzieć, iż ciągłe napięcie może też zniszczyć dziecko, ale wiedziałam, iż ona sama to czuje, choć nie ma siły spojrzeć prawdzie w oczy.
Wyciągnęłam rękę i położyłam swoją dłoń na jej dłoni.
– Nie wiem, co postanowicie, ale wiesz, iż masz we mnie sprzymierzeńca. Jadzia zawsze może przyjść do mnie, choćby w środku nocy.
Jej oczy napełniły się łzami, ale tym razem to nie był tylko ból. Była tam ulga, jakby po raz pierwszy ktoś powiedział jej, iż nie jest sama.
Wracałam do domu z ciężkim sercem, ale i z poczuciem, iż zrobiłam coś ważnego. Nie naprawię ich małżeństwa, nie uciszę krzyków, nie powstrzymam łez. Mogę jednak być dla Jadzia bezpieczną przystanią, miejscem, gdzie nie słychać krzyków, a zapach świeżo upieczonego ciasta miesza się z opowieściami na dobranoc.
Moja rola teraz – nie ratować dorosłych za wszelką cenę, ale ochronić w małym chłopcu to, co najcenniejsze: przekonanie, iż istnieje dom, w którym zawsze czeka ktoś, kto kocha bezwarunkowo.
