Ruch jest niezwykle istotny w prawidłowym rozwoju dzieci. Kształtuje napięcie i siłę mięśniową, dzięki czemu dziecko zyskuje kontrolę nad własnym ciałem. Rodzice już od pierwszych chwil życia swej pociechy mogą wspierać ją w prawidłowym rozwoju poprzez zabawy ruchowe. Zdobyte tak umiejętności pozwalają dziecku na aktywne poznawanie świata.
Organizm dziecka potrzebuje ruchu, gdyż to jest niezbędnym warunkiem jego rozwijania się i samego wzrostu (Maria Weryho-Radziwiłłowicz).
Aby zapewnić dziecku prawidłowy rozwój, warto organizować systematycznie zabawy ruchowe i ćwiczenia podstawowe, takie jak: chód, bieg, wspinanie, rzucanie oraz ćwiczenia ogólnorozwojowe, wzmacniające mięśnie grzbietu, brzucha, obręczy barkowej i nóg.
Zabawy ruchowe z rodzicami
W zabawach ruchowych trzeba pozostawić dziecku wiele swobody, co wyzwala jego inicjatywę, pobudza wyobraźnię, pomysłowość i samodzielność. Podczas zabawy dziecko doznaje uczucia zadowolenia z wykonania konkretnego zadania. Odczuwa rosnącą potrzebę działania, przezwycięża swoje obawy. dzięki takich zabaw dzieci rozwijają spostrzegawczość, umiejętność oceny odległości, orientację w przestrzeni. Ponadto wzrasta liczba nabytych umiejętności ruchowych oraz możliwe jest ich doskonalenie. Zabawa ruchowa musi być łatwa i niezbyt męcząca, a przede wszystkim powinna dostarczyć dziecku rozrywki. Warto pamiętać, iż dzieci w trzecim roku życia mało precyzyjnie wykonują poszczególne ruchy, są pobudliwe, mało wytrwałe, mało wytrzymałe i zmienne w nastrojach.
Obecnie dzieci coraz częściej spędzają czas w zamkniętych pomieszczeniach, przed ekranami komputerów i telewizorów. To może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, takich jak otyłość, osłabienie mięśni oraz problemy z postawą ciała. Telewizja i Internet dostarczają wielu wrażeń słuchowych i wzrokowych mocno obciążających układ nerwowy. Objawia się to słabszą koncentracją uwagi, rozdrażnieniem, nadpobudliwością oraz mniejszą sprawnością manualną. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice monitorowali czas spędzany przed ekranem i zachęcali dzieci do aktywności fizycznej.
Wspaniałym sposobem spędzania wolnego czasu są zabawy na świeżym powietrzu, spacer, bądź też interesujące zabawy ruchowe w domu, które wzmacniają sprawność fizyczną dziecka, jego odporność i dają wielką radość.
Zabawa z dzieckiem jest najlepszą formą treningu ruchowego oraz nauki, ponieważ:
- buduje świadomość ciała;
- doskonali ruch;
- rozwija ciekawość świata oraz inteligencję;
- sprawia, iż uśmiech rodzica/osoby dorosłej jest najlepszą zachętą do podejmowania kolejnych działań i choć czasem zdarzają się przykre doświadczenia (upadek, guz na głowie, zbite kolano), warto dalej próbować.
Piramida aktywności ruchowej
Specjaliści opracowali piramidę aktywności ruchowej dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Analogicznie do piramidy zdrowego żywienia wskazano w niej rodzaje aktywności ruchowych. To cztery „piętra”.
Najniższe z nich (jednocześnie podstawowe) dotyczy najprostszych form ruchu, związanych z codziennymi czynnościami, tj.: wchodzenie po schodach, pokonywanie pieszo trasy do przedszkola lub szkoły, korzystanie z placu zabaw, spacery. Na drugim piętrze piramidy znajdują się m.in. jazda na rowerze lub zabawy z piłką. Ich celem jest podniesienie tętna w czasie wysiłku. Ten rodzaj aktywności powinien trwać jednorazowo minimum 20 minut. Trzecie piętro piramidy mogą zajmować takie formy ruchu, jak pływanie oraz ćwiczenia o charakterze rytmiczno-tanecznym lub sporty walki. Zaleca się korzystanie z nich co najmniej dwa, trzy razy w tygodniu.
Na wierzchołku piramidy umieszczono bierne formy wypoczynku. Niektóre z nich są zalecane i potrzebne do adekwatnego funkcjonowania. Na przykład nasz organizm potrzebuje stosownej ilości snu, a po ćwiczeniach ruchowych odpowiedniej ilości wypoczynku. Rolą rodziców jest kontrolowanie czasu spędzanego przez dziecko w ten sposób oraz ustalenie i konsekwentne respektowanie rozsądnych ograniczeń czasowych.
Wskazówki dla rodziców:
- bądź dla dziecka przykładem; sama/sam podejmuj aktywność fizyczną;
- rozmawiaj i dowiedz się, dlaczego dziecko lubi uprawiać sport bądź tego nie lubi;
- planuj i organizuj aktywność ruchową wspólnie z dzieckiem;
- chwal za podejmowanie aktywności ruchowej;
- stwórz dziecku warunki do podejmowania aktywności fizycznej;
- doceniaj wysiłek dziecka, motywuj je do podejmowania dalszych aktywności ruchowych;
- pozwól dziecku na samodzielny wybór rodzaju aktywności.
Do aktywności fizycznej najbardziej inspiruje dziecko wspólne działanie z rodzicami, z którymi jest ono na tym etapie rozwoju mocno związane. Dawajmy przykład dbania o swoje ciało i zdrowie oraz sprawność fizyczną. Uczmy prawidłowych nawyków oraz wzorców ruchowych. Stwarzając dziecku w wieku przedszkolnym warunki do zabaw i zajęć ruchowych, przyczyniamy się do jego wszechstronnego rozwoju.
Katarzyna TRZASKOŚ, nauczyciel wychowania przedszkolnego w Miejskim Przedszkolu nr 5 przy Miejskim Zespole Szkół nr 5 im. ks. Jana Twardowskiego w Gorlicach
Bibliografia:
- M. Cieśla, M. Słojewska, Świat trzylatka – zbiór zabaw ruchowych, wyd. Juka, Warszawa 2009.
- W. Gniewkowski, K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne, WSiP, Warszawa 1990.
A. Jankowska, Jak wychowywać przedszkolaka. Poradnik dla rodziców, Wydawnictwo Dragon, Bielsko-Biała 2009. - K. Nadachewicz, Rola nauczyciela w rozwoju ruchowym dziecka, „Wychowanie w Przedszkolu” 2009, nr 10.
- L. Pawelec, Aktywność fizyczna dzieci w wieku przedszkolnym, „Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne” 2017, t. 9.
- K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1972.
TEN ARTYKUŁ POWSTAŁ W RAMACH PROCEDURY AWANSU ZAWODOWEGO. DZIEL SIĘ WIEDZĄ I DOŚWIADCZENIEM Z „KURIEREM”. POMOŻEMY CI W AWANSIE ZAWODOWYM I WSPÓLNIE ZAINSPIRUJEMY INNYCH! SZCZEGÓŁY – TEL. 739 290 210.
