„Gdy słońce Raka zagrzewa,
A słowik więcej nie śpiewa,
Sobótkę jako czas niesie,
Zapalono w Czarnym Lesie.
Tam goście, tam i domowi
Sypali się ku ogniowi;
[…]
Potem wstało sześć par prawie
Dziewek jednako ubranych
I belicą przepasanych”
– pisał Jan Kochanowski w „Pieśni świętojańskiej o Sobótce”. W letnie przesilenie z 21 na 22 czerwca Słowianie obchodzili Noc Kupały – święto miłości i płodności, poświęcone żywiołom ognia i wody.
Sobótkę świętowano również w tym roku na Lednicy. Było to pierwsze z cyklu letnich wydarzeń organizowanych przez Muzeum Pierwszych Piastów. Przez całe wakacje, tak jak w poprzednich latach, na gości lednickiego muzeum i oddziałów w Dziekanowicach, Gieczu i Grzybowie czekają liczne imprezy o charakterze kulturalnym i edukacyjnym.
Noc Kupały
Noc świętojańska została zorganizowana w Małym Skansenie na Lednicy. Na uczestników czekało wiele atrakcji, m.in. w postaci warsztatów przyrodniczych, plecenia wianków, sitodruku i robienia kadzideł. Dla gości zagrały Kapela Towarzyska i Kapela ze Wsi Warszawa. Kulminacyjnym punktem wieczoru był oczywiście obrzęd świętojański w wykonaniu Zespołu Tańca Ludowego Poligrodzianie. Imprezie towarzyszyło targowisko, gry i zabawy dla dzieci, a także archeologiczne oprowadzanie „Ostrów Lednicki bez tajemnic”.
fot. archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tydzień później, w niedzielę 2 lipca w Wielkopolskim Parku Etnograficznym miała miejsce kolejna już edycja imprezy pod hasłem „Żywy skansen”. W jej ramach przygotowano pokazy tych wiejskich zajęć, które dziś prawie zanikły bądź mają znaczenie marginalne, w tym rzemiosła (ciesielstwa, garncarstwa, kołodziejstwa, plecionkarstwa), rękodzieła (haftowania, tworzenia ozdób z papieru, słomy), kulinarne (pieczenie chleba, tworzenia podpiwku i lemoniady chlebowej) oraz zajęć gospodarskich (ciosanie koryta, kręcenie powrozów, glinowanie ścian).
Imprezie towarzyszył występ zespołów ludowych prezentujących rozmaite stroje, tańce i śpiewy. Dla dzieci zaprezentowano spektakl „O księciu Bolku i smoku Wartusiu”.
Złoty Róg
Z kolei 16 lipca w Rezerwacie Archeologicznym w Gieczu odbył się piknik historyczno-rekreacyjny pod hasłem „Złoty Róg”, w ramach cyklicznego widowiska „Letnie o Piastach bajanie…”. Uczestnicy tego wydarzenia mogli dowiedzieć się, jak wyglądało rzemiosło we wczesnośredniowiecznej osadzie. Na gości czekały również zabawy, zwiedzanie ekspozycji „Terra sancta – Giecz w monarchii piastowskiej” oraz coroczna gawęda historyczna prof. UAM dr. hab. Edwarda Skibińskiego.
fot. archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Temat tegorocznej prelekcji brzmiał „Mieszko II – drugi piastowski król i…”. Rozważano m.in. przyczyny upadku państwa wczesnopiastowskiego i zastanawiano się, dlaczego syn Bolesława Chrobrego nie wykorzystał potencjału pozostawionego mu przez ojca. Kulminacyjnym punktem imprezy była oczywiście wieczorna inscenizacja „Złoty Róg” poświęcona Mieszkowi II. Dzięki rekonstruktorom przybyłym do Giecza z różnych zakątków Polski widzowie mogli przenieść się prawie tysiąc lat wstecz.
Warto dodać, iż także rok temu wspomniany władca był bohaterem „Letniego o Piastach bajania…”, zorganizowanego pod hasłem „Powrót Bezpryma”. Motywem ubiegłorocznej imprezy była walka synów Bolesława Chrobrego – Bezpryma i Mieszka II.
Pożegnanie lata
Również sierpień w muzeum zapowiada się niezwykle interesująco. Na 12 sierpnia zaplanowano wydarzenie „Zielona historia” na Ostrowie Lednickim. W poprzednich latach imprezie towarzyszył Festiwal Sztuki. W ubiegłym roku odbyła się już XV edycja tego festiwalu. Udział w nim brały zespoły folklorystyczne z różnych zakątków świata. Imprezie towarzyszyły warsztaty i spotkania ekologiczne. Tydzień później, 19 i 20 sierpnia w Grodzie w Grzybowie będzie można wziąć udział w dziesiątym Grzybowskim Turnieju Wojów. To rekonstrukcja historyczna codziennego życia w średniowiecznym grodzie, a także okazja do poznania ówczesnej sztuki wojennej czy rzemiosła.
fot. archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Festiwal letnich wydarzeń zakończy się „Pożegnaniem lata”, 10 września w Wielkopolskim Parku Etnograficznym. W tym dniu na gości muzeum czekać będą, zorganizowane w wiejskim otoczeniu, pokazy rzemiosła, rękodzieła i prac gospodarczych związanych z obróbką plonów, gromadzeniem zapasów na zimę i przednówek.
To ostatnie pojęcie, dziś już bardzo rzadko stosowane, oznaczało okres zaczynający się jeszcze w zimie, a kończący się w czasie zbioru pierwszych zielonych plonów. Zapasy żywności były już wówczas na wykończeniu i biedni chłopi zmuszeni byli często ograniczyć liczbę posiłków do jednego dziennie. Najtrudniejszy był kwiecień, nie bez przyczyny mówiono wówczas „Na Świętego Marka [25 kwietnia] nie ma co włożyć do garnka!”.Warto wspomnieć, iż „Pożegnanie lata” nie kończy cyklu wydarzeń organizowanych przez Muzeum Pierwszych Piastów. 16 września w Grzybowie odbędą się Europejskie Dni Dziedzictwa, a dzień później w Wielkopolskim Parku Etnograficznym zaplanowano „Obóz ćwiczebny Wojsk Wielkopolskich”. Natomiast na ostatni dzień lata szykują się aż dwie imprezy – „Święto Plonów” w Gieczu oraz „Wykopki. Święto pyry” na Ostrowie Lednickim. Kończące sezon „Dziady” odbędą się natomiast jesienią, 4 listopada w Grodzie w Gieczu.
