Polskie święto dla kawalerów. Tak mężczyźni mogą znaleźć żonę jeszcze w listopadzie

Zdjęcie: Święta Katarzyna stała się patronką cnotliwych kawalerów po tym, jak sama nie znalazła odpowiedniego kandydata na męża. Fot. Kościół św. Katarzyny Sierakowice


Katarzynki przypadają na noc z 24 na 25 listopada, czyli w wigilię imienin Katarzyny. Data nieprzypadkowa, bo wiąże się ona ze wspomnieniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Kościele katolickim, a także wypada blisko Andrzejek. Katarzynki w dawnej tradycji były męskim odpowiednikiem Andrzejek. W tę listopadową noc wróżby dotyczące przyszłej wybranki serca zaprzątały głowy cnotliwych kawalerów.


Katarzynki to męski odpowiednik Andrzejek. W listopadową noc cnotliwi kawalerowie mogą ujrzeć swoją przyszłą żonę.

Patronką kawalerów jest św. Katarzyna Aleksandryjska, żyjąca na przełomie III i IV wieku młoda kobieta poniosła męczeńską śmierć.

Wróżby na Katarzynki mogą być ciekawą rozrywką w długi jesienny wieczór, podpowiadamy, jakie były niegdyś popularne.

Katarzynki - zapomniany zwyczaj

Choć trudno określić początek Katarzynek (tak samo zresztą, jak andrzejkowych wróżb), to niegdyś ta tradycja była bardzo żywa. W wigilię św. Katarzyny cnotliwi kawalerowie wróżyli sobie w nadziei na ujrzenie lica przyszłej żony i kochanki. Niektóre podania mówią, iż Katarzynki pochodzą z czasów przedkatolickiech, a Katarzyna Aleksandryjska została przypisana później jako patronka żądnych ożenku kawalerów.

Historia Katarzynek nawiązuje do Katarzyny z Aleksandrii, która miała żyć na przełomie III i IV wieku w Egipcie, urodziła się jako córka króla Kustosa, była chrześcijanką i dziewczyną niezwykle urodziwą. Kiedy poszukiwano dla niej męża, postawiła cztery warunki. Kandydat musiał jej dorównywać w: urodzie, majętności, współczuciu i mądrości. Według legendy nie znalazła odpowiedniego kandydata i złożyła śluby czystości.

Otwarcie krytykowała prześladowania chrześcijan, co ostatecznie doprowadziło ją do męczeńskiej śmierci. W czasie religijnej dysputy miała pokonać swoją mądrością pięćdziesięciu niechrześcijańskich mędrców, za co cesarz Maksymilian skazał ją na łamanie kołem. Anioł jednak koło zepsuł i ostatecznie Katarzyna została ścięta. Niejasne jednak wciąż jest, czy Katarzyna... w ogóle istniała.

Katarzynki - co to za święto

Najprościej mówiąc, Katarzynki to męski odpowiednik Andrzejek. W wigilię św. Katarzyny, czyli 24 listopada, młodzi, cnotliwi chłopcy mieli zwracać się do swojej patronki z wołaniem o zesłanie im równie cnotliwej żony. W tę wyjątkową dla nich noc, kawalerowie recytowali wiersz:

Hej! Kasiu, Katarzynko

Gdzie szukać cię dziewczynko

Wróżby o ciebie zapytam

Czekaj – niedługo zawitam

Bawmy się więc w Katarzyny

Szukajcie chłopaki dziewczyny

Zapytać więc trzeba wróżby

A nuż potrzebne już drużby

Zwyczajem katarzynkowym kawalerowie tej nocy zrywali także gałązkę z drzewa wiśni. Służyła ona do wróżby, czy pisany jest im rychły ożenek. Ale to nie jedyna, jaką wówczas wykonywano.

Wróżby na Katarzynki

Wspomnianą wiśniową gałązkę należało zanurzyć w wodzie. jeżeli do Bożego Narodzenia zakwitła, kawaler miał zmienić stan cywilny przed końcem karnawału. To, jak wyglądać będzie przyszła małżonka, miało mu się przyśnić w nocy z 24 na 25 listopada, pod warunkiem włożenia pod poduszkę jakiegoś elementu damskiej garderoby.

Ale to dla niepiśmiennych, ci, którzy czytać umieli, umieszczali pod poduszką karteczki z damskimi imionami. Ta wylosowana rano odpowiadała na pytanie, jak przyszła żona będzie mieć na imię. Przy losowaniu należało powiedzieć:

Wskaż proszę wróżbo wybrankę

Żonę i przyszłą kochankę

Wyciągam karteczki cztery

Są jej imienia litery

Wróżby na Katarzynki nie mogły obejść się bez kubków. Pod kilkoma chowano różne przedmioty, które miały symbolizować to, co chłopca czeka w przyszłości. Obrączka - ożnek, monety - bogactwo, zboże - dobrą pracę, pusty kubek symbolizował zastój w każdej z tych sfer. Przy losowaniu kubka chłopcy mówili: „Kasiu daj znać, co się będzie ze mną dziać”.

Dziś Katarzynki nie są już tak popularne, wyparły je Andrzejki, kiedy to wróżą sobie zarówno kawalerowie, jak i panny. Ale może Katarzynki dla tych pierwszych są dodatkową szansą?